Inwestowanie pasywne czy trading? Co wybrać?

Kluczowe wnioski

• Inwestowanie pasywne koncentruje się na długoterminowym wzroście wartości portfela inwestycyjnego poprzez naśladowanie wyników indeksów rynkowych. Podejście to w oczywisty sposób preferowane jest przez inwestorów długoterminowych, którzy inwestują w akcje pojedynczych spółek lub zdywersyfikowane fundusze ETF. Ze względu na charakter tego typu podejścia do rynku, inwestorzy pasywni rzadko pozbywają się swoich aktywów, wykorzystując rynkowe spadki do dalszej akumulacji dobrych (ich zdaniem) papierów wartościowych. 
• Trading (lub szerzej - inwestowanie aktywne) nastawione jest z kolei na wykorzystanie krótkoterminowych zmian na rynku. Inwestując aktywnie, inwestor ma nadzieję na osiągnięcie stopy wyższej niż “rynkowa” (tj. osiągnięta przez wybrany benchmark, np. indeks giełdowy). Trading wymaga od inwestora nie tylko selekcję właściwych aktywów, ale również doboru odpowiedniego momentu otwarcia i zamknięcia pozycji.
• Jak wynika z danych historycznych, w dłuższej perspektywie czasowej inwestowanie pasywne często przynosiło lepsze wyniki niż inwestowanie aktywne. Jednocześnie, trading (inwestowanie aktywne) może oferować potencjalnie wyższe stopy zwrotu w krótkim okresie lub w określonych warunkach rynkowych. W przypadku obu podejść można osiągać satysfakcjonujące zwroty z inwestycji, jednak należy pamiętać, że jakakolwiek forma inwestowania wiązać się będzie z ryzykiem.
• Dokonując wyboru pomiędzy inwestowaniem pasywnym a inwestowaniem aktywnym (tradingiem) inwestor powinien przede wszystkim wziąć pod uwagę własne cele inwestycyjne, poziom tolerancji na ryzyko, sytuację finansową oraz horyzont inwestycyjny. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby mieszać ze sobą oba podejścia wykorzystując część posiadanych środków na inwestycje pasywne a część na trading.

Średnie roczne stopy zwrotu złota (zielona linia), indeksu S&P 500 (złota linia) oraz amerykańskich 10-letnich obligacji skarbowych. W okresach recesji (szare prostokąty) rentowność obligacji oraz akcji znajdowały się pod presją, na czym korzystało złoto. Gdy sytuacja w gospodarce zaczynała się stabilizować, zarówno akcje jak i obligacje osiągały lepsze stopy zwrotu niż złoto. Pamiętaj, że wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią pewnego wskaźnika na przyszłość. Źródło: Dział Analiz XTB

Trading a inwestowanie pasywne- podstawowe różnice

Podejmując decyzję o rozpoczęciu inwestowania z pewnością staniesz przed wyborem, czy próbować osiągnąć wyniki lepsze niż rynek i wybrać trading, czy może zadowolić się rynkowymi stopami zwrotu, jakie może zapewnić inwestowanie pasywne. Trading wymaga taktycznego, praktycznego podejścia do rynku, inwestowanie pasywne pozwala z kolei na podejście “kup i zapomnij”. Zrozumienie podstawowych różnic obu podejść z pewnością pomoże początkującym inwestorom w wyborze odpowiedniej strategii inwestycyjnej.

1. Sytuacja finansowa

• Trading: Może wymagać większego kapitału początkowego ze względu na wyższą częstotliwość transakcji, co zwiększa również ogólny poziom kosztów. To styl odpowiedni dla inwestorów, którzy mogą sobie pozwolić na poniesienie wyższych kosztów w nadziei na wyższe zyski w krótszym terminie.
• Inwestowanie pasywne: Ze względu na niższą częstotliwość transakcji ogólny poziom kosztów jest niższy niż w przypadku tradingu. Pozwala to na rozpoczęcie inwestowania osobom dysponującym niższym kapitałem.

2. Tolerancja na ryzyko

• Trading: Podejście to często wybierane jest przez osoby z wyższą tolerancją ryzyka. Trading często wiąże się z podejmowaniem wyższego ryzyka i próbą wyczucia odpowiedniego momentu do otworzenia pozycji co zwiększa ogólny poziom ryzyka.
• Inwestowanie pasywne: Idealne rozwiązanie dla inwestorów o niższej tolerancji na ryzyko. Strategie pasywne nakierowane są zazwyczaj na długoterminowe inwestycje w zdywersyfikowany portfel aktywów co prowadzi do niższej zmienności wartości portfela. 

3. Horyzont inwestycyjny

• Trading: Podejście skupione zazwyczaj na krótkoterminowych zyskach. Wymaga od inwestora aktywnego monitorowania rynku oraz podejmowania decyzji inwestycyjnych pod presją czasu.  
• Inwestowanie pasywne: Przeznaczone dla osób, które preferują długoterminowe podejście do inwestowania oraz wolą nie spędzać dużej ilości czasu na śledzeniu rynku. 

4. Zaangażowanie w rynek oraz wymagana wiedza

• Trading: Wymaga wyższego stopnia znajomości rynku oraz ciągłego zaangażowania w podejmowanie świadomych decyzji inwestycyjnych. Podejście przeznaczone dla tych, którzy lubią badać i aktywnie monitorować rynek.
• Inwestowanie pasywne: Wymaga niższego zaangażowania w rynek co sprawia, że jest często wybierane przez inwestorów, którzy preferują podejście “kup i zapomnij” lub nie chcą poświęcać zbyt wiele czasu na monitorowanie zmian rynkowych. 

5. Cele finansowe

• Trading: Podejście odpowiednie dla inwestorów z określonymi celami finansowymi, które wymagają osiągnięcia wyższej stopy zwrotu niż rynkowa w krótszym czasie.
• Inwestowanie pasywne: Podejście idealne dla inwestorów, których głównym celem jest długoterminowe budowanie majątku lub inwestowanie z myślą o długoterminowych celach takich jak np. emerytura.

Dokonując wyboru pomiędzy tradingiem, a inwestowaniem pasywnym warto wziąć pod uwagę przede wszystkim własną, unikalną sytuację finansową, swoje cele i preferencje. Nie istnieje jedna, uniwersalna odpowiedź na pytanie jak inwestować. Każdy inwestor musi podjąć samodzielną decyzję o wybraniu własnego podejścia do inwestowania. Jednocześnie, stając przed tym wyborem, nie jesteśmy ograniczeni wyłącznie do powyższych podejść. Niektórzy inwestorzy mogą zdecydować się na połączenie inwestowania pasywnego z tradingiem. Aktywne inwestowanie na rynku może być proste, ale nigdy nie będzie łatwe. Na ceny instrumentów finansowych wpływa ogromna liczba czynników, a rynek finansowy to wysoce konkurencyjne miejsce.

Zwrot z inwestycji od stycznia 2008. Pamiętaj, że wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią pewnego wskaźnika na przyszłość. Źródło: Dział Analiz XTB

Zwrot z inwestycji od stycznia 2016. Pamiętaj, że wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią pewnego wskaźnika na przyszłość. Źródło: Dział Analiz XTB

Zwrot z inwestycji od stycznia 2020. Pamiętaj, że wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią pewnego wskaźnika na przyszłość. Źródło: Dział Analiz XTB

Ostatnie lata na rynku akcyjnym wiązały się z wyraźnym trendem wzrostowym, jednak warto zauważyć znaczną zmienność stóp zwrotu osiągniętych przez przez S&P 500, Apple, Microsoft, złoto, Mc Donald’s, Coca Colę czy Disney.

Inwestowanie pasywne i trading - zalety i wady obu podejść

Tradingiem zainteresowani są głównie pasjonaci inwestowania, którzy nie tylko posiadają już znaczną wiedzę rynkową, ale również lubią analizować rynek. Trading wymaga większego nakładu czasu i kapitału, a jednocześnie, nawet największy wysiłek nie zawsze gwarantuje sukces rynkowy.

Z kolei inwestowanie pasywne ze względu na wykorzystywane instrumenty oraz brak presji na osiągnięcie stopy zwrotu wyższej niż rynkowa naturalnie wymagać będzie znacznie mniej czasu niż trading. Inwestowanie pasywne jest również mniej wymagające pod względem kapitałowym (inwestowanie w ten sposób można rozpocząć już od niewielkich kwot), czy posiadanej wiedzy (choć nie oznacza to jednocześnie, że inwestowanie bez posiadania jakiejkolwiek wiedzy o rynku jest dobrym pomysłem). Inwestorzy wybierający pasywne podejście do rynku często wykorzystują fundusze ETF, które są odpowiednio zarządzane przez profesjonalny zespół zarządzających. Dzięki temu, inwestor pasywny może czerpać zyski z rynku, poświęcając na inwestowanie znacząco mniej czasu i uwagi niż aktywny inwestor wybierający trading. Poniżej prezentujemy wady i zalety obu podejść do rynku.

Inwestowanie pasywne

Zalety

1. Prostota: Pasywne podejście do rynku nie wymaga znaczącej wiedzy, co sprawia, że jest to rozwiązanie idealne dla początkujących inwestorów.
2. Efektywność czasowa: Względna prostota pasywnego podejścia do rynku (na przykład za pomocą Planów Inwestycyjnych) pozwala zaoszczędzić czas, który może zostać przeznaczony na pracę zarobkową lub hobby.
3. Efektywność kosztowa: Niższa częstotliwość dokonywania transakcji oznacza, że w ostatecznym rozrachunku inwestowanie pasywne jest tańszym rozwiązaniem niż aktywny trading.
4. Efektywność podatkowa: Inwestowanie pasywne często nastawione jest na długi termin co oznacza, że sprzedaż aktywów (i prawdopodobne zaksięgowanie zysków) będzie odbywać się rzadziej przez co - przez pewien czas - inwestor może uniknąć podatku od zysków kapitałowych.
5. Dywersyfikacja: Inwestorzy pasywni często wykorzystują fundusze ETF, które de facto są dobrze zdywersyfikowanymi portfelami akcji, zarządzanymi przez wykwalifikowanych zarządzających.
6. Historyczne stopy zwrotu: Z danych historycznych wynika, że pasywne podejście do rynku zapewnia wyższe stopy zwrotu niż większość aktywnie zarządzanych funduszy. Choć dane z przeszłości nie stanowią gwarancji przyszłych wyników - warto zdawać sobie sprawę z tej zależności.

Wady

1. Rynkowa stopa zwrotu: Inwestowanie pasywne pozwala w najlepszym przypadku osiągnąć jedynie rynkową stopę zwrotu, co nie musi być wystarczające dla części inwestorów.
2. Ograniczona elastyczność inwestycji: W inwestowaniu pasywnym, reagowanie na nagłe zmiany rynkowe (i wykorzystywanie nadarzających się sytuacji) może być utrudnione. 
3. Spadki rynkowe: Pełna ekspozycja na rynek (wymagana do osiągnięcia rynkowej stopy zwrotu) naraża inwestora na ewentualne spadki rynkowe.  
4. Ryzyko koncentracji: Niektóre indeksowe fundusze ETF mogą być nadmiernie skoncentrowane na jednym sektorze lub grupie wybranych spółek, co niesie ze sobą ryzyko.
5. Ryzyko inflacji: Pasywne inwestycje mogą być narażone na presję inflacyjną, a brak szybkiej reakcji ze strony inwestora może obniżyć ostateczną stopę zwrotu.
6. Zmienność rynkowa: Choć inwestycje pasywne są co do zasady mniej zmienne niż aktywne inwestowanie na rynku, należy pamiętać, że na rynku zdarzają się okresy dynamicznych zmian. Przykładem może być krach na Wall Street z 1987 roku, kiedy indeks Dow Jones stracił przeszło 22% swojej wartości.
7. Błędy strukturalne: Inwestując pasywnie, inwestor może być narażony na błędy poznawcze, skłaniające do nadmiernej ekspozycji kapitałowej w określone rynki, sektory czy aktywa. Nie tylko zwiększa to ogólny poziom ryzyka inwestycyjnego, ale może również prowadzić do strat w przypadku pojawienia się większej zmienności.

Trading

Zalety

1. Możliwość osiągnięcia stopy zwrotu wyższej niż rynkowa: “Pobicie rynku” poprzez osiągnięcie stopy zwrotu wyższej niż rynkowa jest głównym czynnikiem dla którego inwestorzy wybierają trading. Należy jednak pamiętać, że osiągnięcie takich wyników wymaga dogłębnej wiedzy rynkowej, dokładnej analizy i właściwych decyzji.
2. Elastyczność: Trading - z reguły nastawiony na krótkoterminową ekspozycję na rynek - pozwala na niespotykaną elastyczność w doborze składników portfela, co pozwala wykorzystać okazje nadarzające się na różnych rynkach.
3. Zarządzanie ryzykiem: Aktywne podejmowanie decyzji inwestycyjnych umożliwia szybkie opuszczenie rynku narażonego na spadki, lub ich wykorzystanie poprzez otworzenie pozycji sprzedaży.
4. Lepsze dopasowanie instrumentów: Trading umożliwia bardziej elastyczny dobór wykorzystywanych instrumentów, co pozwala dopasować proces inwestycyjny do własnych preferencji. 
5. Hedging: Inwestor aktywnie podejmujący decyzje inwestycyjne może wykorzystać szerszy zasób instrumentów oraz odpowiedni moment do zabezpieczenia aktywnych pozycji przed spadkami ograniczając w ten sposób ryzyko.
6. Specjalizacja: Skupienie się na określonej grupie walorów (co jest często w przypadku traderów) pozwala na znacznie głębsze zrozumienie określonych rynków, a przez to - lepsze dopasowanie własnych decyzji do bieżącej sytuacji i osiągnięcie potencjalnie wyższych stóp zwrotu.

Wady

1. Wyższe koszty: Ze względu na wyższą częstotliwość zawierania transakcji, trading wiąże się z wyższym poziomem kosztów.
2. Zmienność stóp zwrotu: Wyższa częstotliwość zawierania transakcji nieuchronnie prowadzić będzie do wyższej zmienności w poziomie osiąganych stóp zwrotu. W przypadku tradingu, okresom ponadprzeciętnych wyników często towarzyszą serie strat.
3. Ryzyko błędnej oceny: Trading silnie polega na wiedzy inwestora i jego właściwych decyzjach. Niemniej jednak, każdy człowiek popełnia błędy, które w przypadku krótkoterminowej natury tradingu mogą prowadzić do strat.
4. Nieefektywność podatkowa: Duża liczba transakcji może prowadzić do konieczności zapłaty podatku od zysków kapitałowych.
5. Konieczność wewnętrznej kontroli: Trading - bardziej niż inwestowanie pasywne - wymaga znacznej kontroli własnych emocji. Brak tej kluczowej umiejętności może prowadzić do strat.
6. Overtrading: Nadmierna liczba otwieranych pozycji może prowadzić do zjawiska “overtradingu”, które nie tylko zwiększa poziom kosztów transakcyjnych ale również generuje stres.
7. Konieczność “wyczucia rynku”: Trading w głównej mierze polega na właściwej lokalizacji punktów zwrotnych na rynku. Nie jest to proste zadanie, a niewłaściwe wskazanie poziomu zakupu danego aktywa może prowadzić do strat.

Instrumenty finansowe dla inwestorów

Tak jak mechanik potrzebuje całego zestawu narzędzi, aby dokonać naprawy, tak inwestor musi wiedzieć, jakich instrumentów może użyć, aby osiągnąć swoje cele. Instrumenty używane przez inwestorów długoterminowych często różnią się od tych używanych przez traderów. Właściwy dobór wykorzystywanych instrumentów finansowych może w znaczący sposób poprawić wyniki inwestycyjne inwestora. Oczywiście kluczem jest podejście do rynku oraz określenie rodzaju aktywów w jakie zamierzamy inwestować. Nawet fundusze ETF mogą być wykorzystywane jako instrument do krótkoterminowej spekulacji. Poniżej prezentujemy krótki opis popularnych instrumentów wykorzystywanych zarówno przez inwestorów pasywnych jak i traderów.

• Fundusze ETF (Exchange Traded Funds): Fundusze ETF - lub szerzej Exchange Traded Products (ETP) - są skierowany do inwestorów długoterminowych. Dzięki funduszom ETF inwestorzy mogą uzyskać ekspozycję choćby na amerykańskie indeksy giełdowe takie jak S&P 500 czy Nasdaq 100, które znane są ze swoich długoletnich trendów wzrostowych. Inwestorzy pasywni cenią ETF-y za możliwość pośredniego inwestowania swoich środków w określone branże, sektory czy całe gospodarki. Nieocenioną zaletą jest również fakt, że fundusze ETF są zarządzane przez zespół profesjonalnych zarządzających, którzy dbają o właściwą dywersyfikację funduszu oraz reagują na okresowe zmiany na rynku. 
• Akcje: Akcje spółek giełdowych mogą być wykorzystywane zarówno przez krótkoterminowych spekulantów, jak i inwestorów skupionych na długoterminowym osiąganiu pasywnych zysków z posiadanych papierów dzięki dywidendzie. Akcje to reprezentacja części danego przedsiębiorstwa - kupując ją, stajesz się współwłaścicielem majątku firmy oraz masz prawo do części zysków przez nią generowanych. Zakup akcji właściwych spółek, po odpowiedniej cenie jest prostą drogą do osiągnięcia strumienia pasywnego dochodu w postaci dywidendy - dokładnie takie podejście reprezentuje Warren Buffett, jeden z najbardziej rozpoznawalnych inwestorów obecnych czasów. Niemniej jednak, posiadając akcje w portfelu należy również pamiętać o ryzyku. W przypadku, gdy spółka nieefektywnie zarządza swoim majątkiem, zaczyna osiągać coraz gorsze wyniki lub przegrywa walkę biznesową z konkurencją - cena jej akcji może znacząco spaść.
• Obligacje: Inwestowanie w obligacje jest uważane za mniej ryzykowne. Zakup obligacji jest bowiem de facto formą pożyczki udzielanej przez inwestora wystawcy obligacji - spółce lub państwu. W zamian za użyczony kapitał, inwestor otrzymuje odsetki, których wysokość jest ustalana w momencie emisji danej serii obligacji. W przypadku zakupu obligacji i przetrzymaniu jej do momentu wykupu przez wystawcę, inwestor wie ile dokładnie wyniesie jego zysk. Niemniej jednak, również obligacje niosą ze sobą ryzyko - jednym z nich, jest ryzyko kredytowe (ryzyko niewypłacalności). W momencie gdy wystawca obligacji zbankrutuje, inwestor może stracić część lub nawet całość zainwestowanych środków. Inwestorzy pasywni często wybierają obligacje skarbowe (gdzie wierzycielem jest państwo) ze względu na niższe ryzyko niewypłacalności emitenta. Traderzy lub inwestorzy o wyższej tolerancji na ryzyko mogą być zainteresowani obligacjami korporacyjnymi, gdzie wystawcą jest przedsiębiorstwo, a oferowana stopa zwrotu z inwestycji w obligację jest zazwyczaj wyższa.
• Kontrakty terminowe: Instrumenty te wykorzystywane są zarówno przez krótkoterminowych spekulantów (którzy chcę wykorzystać mechanizm dźwigni finansowej) jak i inwestorów długoterminowych (którzy chcą zabezpieczyć się na przykład przed ryzykiem kursowym).

Kontrakty różnic kursowych (CFD)

CFD (Contract For Difference) to lewarowane instrumenty pochodne pozwalające uzyskać ekspozycję na szereg aktywów. Pozwalają one inwestorom na wykorzystanie zarówno wzrostów, jak i spadków ceny instrumentu bazowego niezależnie od aktualnej sytuacji na wykresie. Należy jednak pamiętać, że kontrakty CFD jako instrumenty pochodne mogą nie być odpowiednie dla każdego inwestora, a korzystanie z mechanizmu dźwigni finansowej zwiększa nie tylko potencjalne zyski z inwestycji, ale również ogólne ryzyko z nią związane. W ofercie XTB znaleźć można: 

• Kontrakty CFD na fundusze ETF - chociaż fundusze ETF zostały stworzone z myślą o inwestorach długoterminowych, inwestorzy krótkoterminowi mogą wykorzystywać kontrakty CFD na fundusze ETF, na przykład do zajmowania pozycji na spółkach z określonej branży. W ten sposób inwestorzy mogą na przykład zarabiać na słabych wynikach sektora technologii informatycznych lub spadkach cen akcji spółek naftowych.
• Kontrakty CFD na akcje - krótkoterminowi spekulanci mogą wykorzystywać kontrakty CFD na akcje, aby czerpać korzyści ze skoków zmienności, które towarzyszą na przykład publikacjom wyników kwartalnych.
• Kontrakty CFD na futures - inwestorzy krótkoterminowi wykorzystują CFD także do uzyskania ekspozycji na rynek surowców (złoto, ropa naftowa, gaz ziemny), forex czy kryptowaluty, aby czerpać ze znacznej zmienności wybranych aktywów.

Więcej na temat kontraktów CFD można przeczytać w tym artykule. 

Podsumowanie

Rynki finansowe oferują aktualnie cały szereg możliwości inwestycyjnych - zarówno dla inwestorów pasywnych, jak i dla krótkoterminowych spekulantów. Popularne wśród inwestorów na całym świecie fundusze ETF pozwalają uzyskać ekspozycję na szereg rynków, a budowa tych instrumentów sprawia, że inwestowanie pasywne staje się dostępne niemal dla każdego, kto chciałby zacząć sukcesywnie inwestować swoje środki. Trading - choć popularny i dla wielu niezwykle atrakcyjny - pozwala osiągać stopy zwrotu wyższe niż rynkowe, jednak wymaga znacznego przygotowania, odpowiednich predyspozycji oraz nierzadko wyższego kapitału początkowego niż w przypadku inwestowania pasywnego. Wybór odpowiedniego podejścia do rynku jest pierwszym krokiem, który musi zostać postawiony przez każdego, kto chciałby partycypować w rynkach finansowych. Niezależnie od wybranej ścieżki należy pamiętać, że inwestowanie to nie tylko zyski, ale również nieodłączne ryzyko strat. Choć wybór odpowiednich instrumentów oraz podejścia do rynku może te ryzyko zminimalizować - straty są nieodłącznym elementem inwestowania. Zarówno inwestowanie pasywne jak i trading posiadają własne zalety i wady, a wybór podejścia być zgodny z indywidualnymi celami finansowymi inwestora, jego tolerancją ryzyka oraz horyzontem inwestycyjnym. Zdywersyfikowane podejście inwestycyjne, ewentualnie łączące obie strategie, może być stosowane w celu ograniczenia ryzyka przy jednoczesnej optymalizacji zysków.

• Inwestowanie pasywne koncentruje się na długoterminowym wzroście wartości inwestycji poprzez podążanie za wyceną indeksów rynkowych. Oferuje ono niższy poziom kosztów transakcyjnych oraz umożliwia zastosowanie strategii “kup i zapomnij” przez co uważane jest za prostsze podejście do inwestowania. Jednak również inwestowanie pasywne niesie ze sobą ryzyko utraty pieniędzy, którego inwestor powinien być świadomy. 
• Trading - za sprawą właściwych decyzji i aktywnego podejścia do rynku - ma na celu osiągnięcie stóp zwrotu wyższych niż rynkowa. wyników niż rynek poprzez timing. Takie podejście do inwestowania wymaga jednak głębszej wiedzy rynkowej, odpowiedniego przygotowania i odporności psychicznej oraz często wiąże się z wyższym poziomem kosztów transakcyjnych.
• Jak wynika z danych historycznych inwestowanie pasywne w dłuższym horyzoncie czasowym często gwarantowało lepsze wyniki niż trading. Niemniej jednak, dane z przeszłości nie mogą być wiarygodnym wskaźnikiem przyszłych wyników.