Inwestowanie w waluty - rynek forex dla początkujących

Forex (ang. Foreign Exchange) to największy na świecie rynek finansowy, którego dzienny wolumen sięga 6,5 bln USD, a szacowana wartość przekracza 2,4 trylionów USD. Dla porównania, kapitalizacja rynkowa wszystkich spółek giełdowych szacowana jest na około 90 bilionów USD, z czego mniej więcej połowa tej wartości przypada na spółki notowane na amerykańskich giełdach. Rynek walutowy charakteryzuje się niższą zmiennością niż rynek akcyjny, rynek surowców czy zwłaszcza kryptowaluty. Mimo to, inwestowanie w waluty przyciąga uwagę milionów inwestorów detalicznych na całym świecie. Dlaczego?

Korzystając najczęściej z kontraktów różnic kursowych (CFD) inwestorzy mogą spekulować na zmianie kursów walut, wykorzystując przy tym mechanizm dźwigni finansowej. Myli się jednak ten, kto myśli, że forex jest rynkiem pełnym spekulantów. Choć rzeczywiście, forex przyciąga inwestorów krótkoterminowych dla których najważniejszy jest zysk, to jednak rynek walutowy to również miejsce w którym spotykają się przedsiębiorcy, międzynarodowe korporacje i inne podmioty, które potrzebują waluty. Instytucje finansowe oraz banki dokonują tysięcy transakcji dziennie, obracając setkami miliardów dolarów by zaspokoić popyt na waluty. Rynek forex - poza weekendami oraz rzadkimi świętami - nigdy nie śpi, a sesje azjatycka, europejska i amerykańska pozwalają na inwestowanie w waluty praktycznie przez całą dobę. Rynek forex może być zarówno intrygujący, jak i niezrozumiały - zwłaszcza dla początkujących. W tym artykule wyjaśniamy podstawy działania forex oraz pokazujemy jak inwestować w waluty zachowując przy tym akceptowalny poziom ryzyka.

Podstawy rynku forex

Kursy walut porównują siłę poszczególnych gospodarek, agregując wszystkie dostępne informacje na ich temat, wyceniając poszczególne ryzyka oraz perspektywy. Kurs walutowy odnosi się do pary walutowej takiej jak na przykład EURUSD. Ta najpopularniejsza para walutowa porównuje gospodarkę strefy euro z gospodarką Stanów Zjednoczonych, a kurs walutowy EURUSD będzie odzwierciedlał wszystko, co wpływa na obie te gospodarki. Kursy walut bardzo często reagują na najważniejsze dane gospodarcze z każdego kraju, a jednym z kluczowych czynników cenotwórczych są cykliczne publikacje danych ekonomicznych. Należą do nich między innymi:

• Polityka monetarna banku centralnego (np. Rezerwa Federalna, Europejski Bank Centralny czy Bank Anglii)
• Decyzje w sprawie wysokości stóp procentowych, podaży pieniądza etc.
• Kwestie geopolityczne oraz wewnętrzne
• Prognozy poziomu inflacji
• Wzrost Produktu Krajowego Brutto
• Aktywność gospodarcza
• Dane z rynku pracy (np. stopa bezrobocia)
• Sentyment konsumentów oraz inwestorów

Wszystkie powyższe oraz inne kwestie mające wpływ na kursy walut omawiamy w dziale Analizy rynkowe dostępnym na stronie głównej XTB.

To warto wiedzieć o rynku forex

Para walutowa odzwierciedla relację dwóch walut. Pierwszą walutę w parze nazywa się walutą bazową (lub stałą), z kolei druga waluta w parze nosi miano waluty kwotowanej (lub zmiennej). Kurs pary walutowej jest wypadkową wszystkich czynników mających wpływ na wartość obu walut w parze. Intuicja podpowiada nam, że wzrost kursu walutowego EURUSD będzie oznaczał wzrost wartości waluty bazowej (w tym przypadku EUR) do wartości waluty kwotowanej (USD). Jednak relację tę można odwrócić i wzrost kursu EURUSD może być wynikiem spadku wartości USD względem EUR. 

Rynek forex to największy i najbardziej płynny rynek finansowy na świecie, którego dzienny wolumen obrotu sięga 2,6 bln USD. Forex to również rynek OTC (Over The Counter) co oznacza, że nie istnieje żadna “giełda forex”, która posiada jakąś siedzibę czy lokalizację. Rynek forex jest rynkiem zdecentralizowanym, tworzonym przez ogromną liczbę transakcji zawieranych pomiędzy wieloma podmiotami. Forex to również rynek międzybankowy przez co najważniejszymi jego uczestnikami są banki oraz inne duże instytucje finansowe. Ze względu na postęp technologiczny jaki dokonał się w ostatnich dekadach, inwestowanie w waluty nie jest już jednak domeną największych banków i korporacji, a dzięki instrumentom takim jak np. CFD, rynek forex dostępny jest również dla inwestorów indywidualnych. 

Czynniki wpływające na kursy walut

Kursy walut podlegają nieustannym zmianom co powoduje, że inwestowanie w waluty dla wielu jest niezwykle atrakcyjną opcją. Jednocześnie, ilość czynników mających wpływ na kursy walut jest ogromna, a jednoczesne śledzenie ich wszystkich jest niezwykle trudnym zadaniem. Wśród najważniejszych czynników mających wpływ na kursy walut wymienić można:

• Wysokość stóp procentowych - decyzje banku centralnego dotyczące poziomu stóp procentowych w gospodarce mają kluczowe znaczenie dla wyceny waluty. Oficjalne stopy procentowe wyznaczają “koszt pieniądza” w gospodarce - wyższy ich poziom będzie sprawiał, że waluta będzie postrzegana jako bardziej atrakcyjna dla inwestorów zagranicznych. I odwrotnie - spadek stóp procentowych zmniejsza popyt na walutę, przez co jej wycena względem innych walut zazwyczaj spada. 
• Poziom inflacji - inflacja, czyli spadek wartości nabywczej pieniądza (czego efektem jest wzrost cen w gospodarce) ma kluczowe znaczenie na politykę monetarną banku centralnego, a także na wysokość stóp procentowych. Obecnie, wiele banków centralnych wśród swoich najważniejszych zadań wymienia ochronę wartości nabywczej pieniądza, co w skrócie oznacza walkę z inflacją. Wyższy poziom inflacji zwiększa szanse na wzrost poziomu stóp procentowych, co powinno przełożyć się z kolei na wzrost popytu na walutę. I odwrotnie, niższy poziom inflacji skłania bank centralny do poluzowania warunków monetarnych w gospodarce poprzez obniżenie stóp procentowych
• Dane makroekonomiczne  - publikacje raportów makroekonomicznych mogą mieć wyraźny wpływ na wycenę danej waluty. Informacje na temat dynamiki wzrostu gospodarczego, aktywności biznesowej czy sprzedaży detalicznej są uważnie obserwowane przez inwestorów, którzy przy okazji każdej publikacji próbują określić jej potencjalny wpływ na przyszłe decyzje monetarne banku centralnego. 
• Wydarzenia polityczne i nastroje inwestorów - kwestie geopolityki mogą mieć znaczący wpływ na kursy walut, czego przykładem może być inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku oraz wyraźne osłabienie walut regionu (w tym polskiego złotego) w reakcji na to wydarzenie. Nastroje inwestorów to kolejny czynnik mający wpływ na kursy walut. 

Rynek forex i reakcja na dane makroekonomiczne

EURUSD odnotowało paniczną reakcję po znacznie słabszych niż tego oczekiwano „recesyjnych” odczytach PMI z Niemiec, które zostały opublikowane 23 czerwca 2023 roku. Niemiecki PMI dla sektora przemysłu na poziomie 41 punktów okazał się być zauważalnie niższy niż oczekiwane przez analityków 43,5 punktów. Wynik ten był również najniższy od 2020 roku i nawet minimalne wartości PMI z 2019 roku były wyższe od tej czerwcowych danych. Również PMI dla usług okazał się być niższy, co tylko pogorszyło nastroje uczestników rynku. Jednocześnie, należy zauważyć, że na kurs pary walutowej wpływ ma wiele czynników, które w niedługim czasie po publikacji danych dotyczących PMI doprowadziły do wzrostu kursu EURUSD. Źródło: xStation 5

Dolar amerykański i  wysoka inflacja

Okresy wyższej i niestabilnej inflacji mogą powodować gwałtowny wzrost zmienności na rynku forex i spadek wartości wielu walut. W momentach niepewności gospodarczej inwestorzy zazwyczaj skłaniają się ku walutom postrzeganym jako “bezpieczne”, głównie dolarowi amerykańskiemu.

• Na przykład, gdy inflacja w USA rośnie powyżej celu inflacyjnego Rezerwy Federalnej, wówczas amerykański bank centralny podnosi poziom stóp procentowych, zmieniając swoją politykę na bardziej “jastrzębią”. Wyższe stopy procentowe przyciągają inwestorów zagranicznych, co doprowadza do wzrostu wartości dolara amerykańskiego.
• Dolar amerykański, ze względu na swoją kluczową rolę na globalnych rynkach, jest postrzegany jako „bezpieczna przystań” rynku forex. W momentach rynkowej niepewności oraz wzrostu awersji do ryzyka, inwestorzy z całego świata wolą posiadać dolary amerykańskie - również ze względu na fakt, że Stany Zjednoczone są największą gospodarką na świecie.

Indeks dolara amerykańskiego mierzy siłę dolara amerykańskiego w stosunku do koszyka sześciu innych dużych walut: euro, funta brytyjskiego, jena japońskiego, franka szwajcarskiego, dolara kanadyjskiego i korony szwedzkiej. Indeks ma dość długą historię i został utworzony w 1973 roku. Wzrost indeksu oznacza wzrost wartości dolara amerykańskiego.

Lepsze niż oczekiwano dane o PKB w USA doprowadziły do wzrostu wartości USDIDX (kontraktu na indeks dolara amerykańskiego) . Rynki, po optymistycznych danych o PKB, tego samego dnia były świadkami publikacji mocniejszych danych o konsumpcji w USA oraz zauważalnie niższej liczbie nowych bezrobotnych (239 tys. wobec prognozowanych 265 tys.). Mocne dane wsparły oczekiwania na dalsze podwyżki stóp procentowych Fed oraz utrzymanie jastrzębiej polityki na dłużej.

Forex CFD

Jak wspomniano już wyżej, rynek forex to zdecentralizowany, globalny rynek wymiany walut. Wśród instrumentów wykorzystywanych przez uczestników rynku forex znaleźć można kontrakty CFD. Dzięki mechanizmowi dźwigni finansowej, kontrakty CFD pozwalają na wykorzystanie nawet najmniejszych wahań kursów walut. Jednocześnie, ten sam mechanizm dźwigni finansowej - który pozwala inwestować kwoty wielokrotnie większe niż wartość depozytu zabezpieczającego - sprawia, że inwestowanie z wykorzystaniem CFD jest bardziej ryzykowne.

• CFD to skrót od „Contract for Differences ” co oznacza kontrakt różnic kursowych. CFD to lewarowany instrument pochodny pozwalający uzyskać ekspozycję na szereg rynków takich jak surowce, indeksy giełdowe, akcje, fundusze ETF czy nawet kryptowaluty. Forex CFD to potoczna nazwa dla kontraktów różnic kursowych na waluty. 
• Inwestując w CFD nie stajesz się właścicielem aktywa bazowego (np. waluty lub akcji) lecz jedynie spekulujesz na różnicy pomiędzy poziomem wejścia i wyjścia z transakcji. Korzystając z CFD możesz otwierać zarówno długie (w których zysk uwarunkowany jest od wzrostu kursu aktywa bazowego) jak i krótkie pozycje (w których spekulujesz na spadek cen instrumentu bazowego). 
• Ponieważ wahania cen na giełdach walutowych nie są zbyt duże, wysoka dźwignia finansowa dostępna dzięki kontraktom CFD zapewnia inwestorom i traderom dużą zmienność portfela, nawet gdy ceny zmieniają się o ułamek procenta w trakcie doby.
• Dźwignia finansowa zwiększa nie tylko potencjalne zyski z inwestycji, ale również możliwe straty. Instrumenty wykorzystujące mechanizm dźwigni finansowej charakteryzują się wyższym profilem ryzyka i powinny być stosowane przez doświadczonych inwestorów. 
• Kluczowym elementem pozwalającym na ograniczenie ryzyka potencjalnych strat jest korzystanie ze zleceń obronnych stop loss. To automatyczne zlecenie pozwala zamknąć aktywną pozycję po osiągnięciu określonego kursu. Inwestor korzystający z kontraktów CFD powinien być również świadom innych technik zarządzania ryzykiem, w tym analizy technicznej, zasad zarządzania kapitałem oraz wiedzy ekonomicznej. 

Więcej  na temat CFD przeczytasz w tym artykule.

5 strategii zarządzania ryzykiem

Rynki finansowe - a zwłaszcza rynek forex - to miejsce, gdzie zarządzanie ryzykiem oraz psychologia odgrywają kluczową rolę. Choć straty są nieodłącznym elementem inwestowania, każdy inwestor chce je minimalizować i dąży do osiągania jak najwyższych zysków. Poniżej prezentujemy 5 strategii, które pozwolą na zwiększenie skuteczności decyzji inwestycyjnych każdego inwestora. 

1. Pamiętaj o psychologicznym aspekcie inwestowania - rynki finansowe to nieustanna walka popytu i podaży, na której intensywność wpływ mają emocje - chciwość i strach. Każdy inwestor doświadcza emocji, a umiejętność ich kontrolowania nie tylko otwiera nowe perspektywy i sprawia, że inwestowanie dostarcza więcej satysfakcji, ale również może pozwolić na osiąganie bardziej stabilnych wyników.
2. Zdobywaj wiedzę i planuj swoje działania - wiedza jest ważna i pozwala wykorzystać nadarzające się okazje, m.in. poprzez powtarzające się schematy na rynku. Choć budowanie strategii wyłącznie w oparciu o powtarzające się scenariusze z przeszłości nie jest samo w sobie optymalną metodą, zrozumienie zachowania się ceny może pozwolić na dostrzeżenie większej liczby okazji inwestycyjnych.
3. Trzymaj się strategii i naucz się ją dostosowywać - strategia inwestycyjna jest kluczowym elementem działalności na rynku. Stosowanie się do sprawdzonych zasad pozwoli na minimalizację ryzyka poniesienia straty oraz zwiększy nasze szanse na osiągnięcie zysku. Nie można jednak stać się niewolnikiem własnej strategii - zwłaszcza w momencie, gdy niektóre jej elementy przestają działać, lub wymagają poprawy. Najlepsi inwestorzy potrafią dostosowywać swoją strategię w oparciu o swoje wyniki.
4. Używaj zleceń obronnych - zlecenia obronne pozwalają zminimalizować ryzyko głębokich strat i przymusowej likwidacji pozycji za sprawą mechanizmu “margin call”. Znajomość analizy technicznej może pomóc w lokalizacji kluczowych poziomów wsparcia i oporu na wykresie, które mogą służyć jako miejsce ustawienia zleceń obronnych. Dzięki wykorzystaniu zleceń obronnych stop loss oraz take profit, inwestor może zminimalizować czas spędzony przy ekranie. Więcej na temat zleceń obronnych przeczytasz w tym artykule. 
5. Inwestuj kwoty, których nie boisz się stracić - to, jak dużą pozycją zarządzasz w stosunku do posiadanego kapitału, ma fundamentalne znaczenie dla postrzegania ryzyka i poziomu odczuwanego stresu. Gdy pozycja jest zbyt duża, możesz zacząć popełniać błędy oparte na psychologii. Intensywność odczuwanych emocji, takich jak chciwość i strach, będzie wtedy wyższa.

Stosowanie się do powyższych strategii nie gwarantuje osiągania zysków na rynku, jednak znacząco minimalizuje prawdopodobieństwo osiągnięcia straty. Na rynek forex wpływ ma wiele czynników takich jak np. ryzyko geopolityczne czy zmiany w polityce monetarnej banków centralnych. Również publikacje danych makroekonomicznych mogą mieć znaczący wpływ na kursy walut i aktywne pozycje inwestorów. Należy pamiętać, że straty są nieodłączną częścią inwestowania, a najważniejszą umiejętnością inwestora - poza wyszukiwaniem atrakcyjnych okazji inwestycyjnych - jest utrzymywanie kontroli nad ewentualnymi stratami oraz dbanie o to, aby ich poziom nie przewyższył poziomu osiąganych zysków. 

Krótka sprzedaż

W momencie rynkowej bessy, gdy ceny większości aktywów zniżkują, otworzenie krótkiej pozycji wydaje się być jedyną sensowną strategią. Korzystając z kontraktów CFD, inwestor może otworzyć krótką pozycję na wybranym aktywie i zarabiać na spadku jego ceny. 

W strategii krótkiej sprzedaży kluczowe jest odpowiednie zarządzanie kapitałem. Spadki cen na rynku bywają zazwyczaj bardziej dynamiczne niż wzrosty, co sprawia, że odpowiednio zajęta krótka pozycja może szybko przynieść inwestorowi zyski. Za przykład może posłużyć zachowanie się indeksów giełdowych w obliczu bankructwa Lehman Brothers, lub podczas krachu związanego z pandemią Covid-19. Więcej na temat krótkiej sprzedaży można przeczytać w tym artykule. 

Krótka sprzedaż na platformie xStation 5

• Pozycję krótką na platformie xStation 5 można otworzyć w podobny sposób, jak pozycję długą. Zamiast zielonego przycisku “BUY” wystarczy kliknąć czerwony przycisk “SELL.
• Chcąc wykorzystać wzrost cen warto otworzyć długą pozycję korzystając z zielonego przycisku “BUY”. W momencie rynkowej bessy i spadków na rynku warto wykorzystać czerwony przycisk “SELL” do otworzenia krótkiej pozycji.

Zlecenia obronne - stop loss i take profit

Jak wspomniano wyżej, kontrakty CFD są instrumentami lewarowanymi co sprawia, że ich zmienność jest zazwyczaj wysoka. Inwestowanie w waluty za pomocą CFD może więc być ryzykowne, jednak istnieją sposoby na minimalizację ryzyka utraty kapitału. Zaliczyć do nich można zlecenia obronne stop loss oraz take profit, które pozwalają na automatyczne zamknięcie aktywnej pozycji po osiągnięciu przez rynek określonego poziomu. Aby wiedzieć gdzie dokładnie ustawić poziom zlecenia stop loss lub take profit warto zaznajomić się z zasadami analizy technicznej. 

Stop Loss

Jak sama nazwa wskazuje, zlecenie Stop Loss (ang. stop stracie) może uchronić inwestora przed pogłębiającymi się stratami zamykając automatycznie pozycję, gdy cena spadnie poniżej określonego poziomu. Zlecenia stop loss powinny być uwzględnione w każdej strategii inwestycyjnej ponieważ zmniejszają one ryzyko utraty kapitału. Zlecenie stop loss może podążać za ceną - wówczas mowa o trailing stop loss. Korzystanie z “kroczącego” stop lossa jest ciekawą alternatywą dla “standardowych” zleceń stop loss, ponieważ może pomóc w maksymalizacji potencjalnego zysku z transakcji przy jednoczesnym ograniczeniu ogólnego poziomu ryzyka pozycji.

Take profit

Zlecenie Take Profit pozwala na automatyczne zamknięcie pozycji na poziomie cenowym wskazanym przez inwestora. Poziom zamknięcia może być oparty na przykład na analizie technicznej wykresu, lub innej formie analizy, którą inwestor uzna za właściwą. 

Więcej informacji na temat zleceń obronnych można znaleźć w tym artykule lub na platformie xStation 5, w zakładce Edukacja, gdzie prezentujemy filmy instruktażowe. 

Ryzyko dźwigni finansowej

Korzystanie z dźwigni finansowej niesie ze sobą zarówno szanse związane z możliwością otworzenia dużej pozycji przy stosunkowo niewielkiej ilości zaangażowanego kapitału, ale także większą zmienność wyników inwestycyjnych oraz wyższe ryzyko poniesienia straty. W trakcie inwestowania za pomocą kontraktów CFD, kwota potrzebna do otworzenia pozycji nazywana jest depozytem zabezpieczającym i stanowi ona ułamek nominalnej kwoty inwestycji. Aby dokładnie wyjaśnić tę kwestię, posłużmy się przykładem:

Inwestor chciałby otworzyć długą pozycję 0,01 lota na EURUSD. 1 lot to standardowa wielkość pozycji na rynku forex, która odpowiada 100 000 jednostkom waluty bazowej. Poziom dźwigni finansowej na EURUSD wynosi 1:30 co oznacza, że do otworzenia pozycji potrzebujemy 3,33% wartości nominalnej pozycji. Aby otworzyć pozycję o wartości 1000 EUR (0,01 lota x 100 000 jednostek waluty bazowej), inwestor będzie potrzebował depozytu zabezpieczającego w wysokości 33 EUR. 

Ważne: Należy pamiętać, że przy inwestowaniu w waluty za pomocą kontraktów CFD, wynik transakcji liczony jest od wartości nominalnej transakcji. Oznacza to, że zmiana kursu walutowego EURUSD o 1% będzie skutkować zmianą wartości pozycji o 30%.

Kluczowe, przy korzystaniu z dźwigni finansowej, jest zapoznanie się z terminem Margin Level. To wskaźnik, który pomaga w ocenie wpływu aktywnych pozycji na wartość całego konta. Wskaźnik Margin Level liczony jest poprzez formułę: 

Margin level = [Saldo rejestru operacyjnego (Equity) / Depozyt zabezpieczający (Margin)] x 100%

Margin Level wyznacza również poziom Margin Stop. Jest to mechanizm obronny, który na rachunkach XTB aktywowany jest w momencie, gdy poziom Margin Level spadnie poniżej 50%. Więcej na temat Margin Stop przeczytasz w tym artykule.

Najpopularniejsze pary walutowe

Na platformie XTB można znaleźć kilkadziesiąt par walutowych z głównych (np. EURUSD, GBPUSD), drugorzędnych (np. NZDCAD, CHFJPY) i wschodzących rynków (np. USDPLN, USDTRY). Rynek forex znany jest z wysokiej dźwigni finansowej, która wpływa na wysoką zmienność inwestycji nawet przy stosunkowo niewielkich ruchach cen. 

W XTB dźwignia finansowa na głównych parach walutowych wynosi 1:30, z kolei pary zawierające waluty z drugorzędnych i wschodzących gospodarek charakteryzują się dźwignią finansową na poziomie 1:20. Więcej na temat CFD można przeczytać w tym artykule. 

Główne pary walutowe

Pary walutowe minor

Egzotyczne pary walutowe

Kursy walut pozostają statyczne, gdy rynek jest nieczynny. We wszystkich innych okresach inwestowanie w waluty jest możliwe, a ceny podlegają ciągłym wahaniom. Oczywiście najlepszym momentem na rozpoczęcie inwestowania na rynku forex są okresy bardzo wysokiej płynności, kiedy zmienność rynku jest wyższa. Najwyższą płynnością charakteryzuje się okres nałożenia się sesji europejskiej oraz amerykańskiej, gdy centra finansowe w Europie i Stanach Zjednoczonych działają jednocześnie. Na zmienność rynku wpływ mogą mieć między innymi - publikacja ważnych danych makroekonomicznych, decyzje banków centralnych w sprawie stóp procentowych lub różne nieoczekiwane zdarzenia. 

W trakcie inwestowania warto pozostać dobrze poinformowanym. Platforma XTB zapewnia dostęp do najświeższych informacji rynkowych dostarczanych przez Dział Analiz XTB. Można tam znaleźć najważniejsze wiadomości z rynku, analizy, a nawet rekomendacje bankowe.

Forex - najważniejsze informacje dla początkujących

• Kluczowe znaczenie dla długoterminowego sukcesu na rynku forex ma odpowiednia edukacja.
• Inwestowanie jest proste, ale nie jest łatwe. Aby zwiększyć swoje szanse na sukces rynkowy warto stosować się do zasad zarządzania kapitałem takich jak korzystanie ze zleceń stop loss i take profit oraz zapoznać się z regułami analizy technicznej i fundamentalnej.
• Dźwignia finansowa działa jak miecz obosieczny - w przypadku właściwej analizy zwiększa zysk inwestora, ale może również pogłębić straty w przypadku pomyłki. 
• Korzystając z CFD inwestor może nie tylko zarabiać na wzroście cen, ale również i ich spadkach. 
• Straty są nieodłączną częścią inwestowania na rynkach finansowych. Inwestor nie powinien się ich bać, lecz ograniczać ryzyko ich wystąpienia. 
• Inwestowanie w waluty - zwłaszcza przy wykorzystaniu mechanizmu dźwigni finansowej - jest ryzykowne i może nie być odpowiednie dla każdego inwestora.