Inwestowanie w waluty

Wyobraź sobie tętniący życiem rynek, który nigdy nie śpi i na którym nieustannie dochodzi do transakcji kupna i sprzedaży. Takim rynkiem jest właśnie rynek walutowy - lepiej znany jako forex. Wśród jego uczestników znaleźć można zarówno największe korporacje i banki jak i inwestorów detalicznych, którzy chcą wykorzystać zmienność na swoją korzyść. Kursy walut mają jednak wpływ na wiele więcej niż tylko wyniki spekulantów. Wiedza na temat rynku walutowego oraz potencjału jaki stwarza może okazać się przydatna również dla inwestorów długoterminowych. W jaki sposób? Przyjrzyjmy się bliżej kursom walut i ich wpływie na strategie inwestycyjne inwestorów. 

Podstawy inwestowania w waluty

Rynek walutowy kojarzony jest często ze spekulacją. Rzeczywiście, wielu inwestorów śledzi kursy walut w celu czerpania zysków z wahań ich wartości. Jednak tak naprawdę waluty i ich kursy dotyczą nas wszystkich - również inwestorów długoterminowych lub tych, którzy handlują na rynkach akcji. 

Dzieje się tak dlatego, ponieważ wartość wszystkich aktywów wyrażana jest właśnie w walucie, najczęściej - dolarze amerykańskim. Również ceny produktów, które kupujemy w sklepie podatne są na fluktuacje ze względu na wahania kursów walut (dotyczy to przede wszystkim produktów importowanych). Tak więc kursy walut - a raczej ich wahania - mają wpływ na życie codzienne każdego z nas. 

Czym jest rynek forex?

Forex (ang. Foreign Exchange) to nic innego jak wspomniany już wyżej rynek walutowy. Jest to jednocześnie największy rynek finansowy na świecie, którego średni dzienny wolumen obrotu w kwietniu 2022 roku wynosił 7,5 biliona dolarów. Forex to rynek międzybankowy co oznacza, że nie istnieje jedna scentralizowana “giełda forex”, a handel walutami odbywa się przez całą dobę, pięć dni w tygodniu. Oznacza to, że:

• Handel na rynku forex można podzielić na sesje - azjatycką, europejską i amerykańską. Każda z sesji charakteryzuje się innym poziomem płynności ze względu na liczbę i rozmiar regionalnych centrów finansowych. Około 80% całego obrotu na rynku walutowym odbywa się w pięciu centrach - Tokio, Hong Kongu, Singapurze, Londynie oraz Nowym Jorku. 
• Choć handel elektroniczny pozwala na inwestowanie w waluty przez całą dobę, największy obrót euro, brytyjskim funtem czy frankiem szwajcarskim będzie mieć miejsce w trakcie trwania sesji europejskiej (tj. w godzinach 9:00-18:00), z kolei japoński jen czy dolar australijski odnotują większe zainteresowanie w godzinach pracy banków azjatyckich. 

Inwestowanie w waluty opiera się na kupnie lub sprzedaży par walutowych. Kupując walutę zawsze wymieniamy ją na inną. Warto posłużyć się w tym miejscu przykładem huśtawki - gdy jeden jej koniec (jedna waluta) opada, drugi musi iść w górę. W przypadku par walutowych mówimy o walucie bazowej (pierwsza waluta w parze) oraz walucie kwotowanej (druga waluta w parze), która jest określana przez kurs wymiany.

Powodem wzrostu kursu danej pary walutowej może więc być wzrost wartości waluty bazowej lub spadek wartości waluty kwotowanej. Oczywiście, na kurs walutowy ma wpływ wiele czynników, lecz inwestując w waluty warto pamiętać o tej ogólnej regule. 

Ważne: Każda para walutowa przekazuje inwestorom pewne informacje o kursie tylko dwóch walut z pary. W efekcie możliwe (choć oczywiście rzadkie) jest lekkie umocnienie indeksu dolara amerykańskiego, przy jednoczesnym wzroście kursu EURUSD.

Dlaczego kursy walut ulegają zmianom?

Można wskazać dwa podstawowe czynniki, które wpływają na kursy walut. Są to: 

• Czynniki fundamentalne, takie jak polityka monetarna, warunki i perspektywy gospodarcze, dane makro itp.
• Czynniki psychologiczne, takie jak globalne postrzeganie ryzyka, warunki rynkowe, ryzyko geopolityczne itp.

Kursy walut w naturalny sposób zmieniać się będą w zależności od sytuacji gospodarczej poszczególnych krajów. Pary walutowe często reagują w dynamiczny sposób na co ważniejsze publikacje makroekonomiczne, ponieważ jeśli gospodarka danego kraju szybko rośnie, waluta takiego kraju powinna aprecjonować (zyskiwać na wartości). Spadek aktywności gospodarczej i rosnące ryzyko recesji będzie czynnikiem negatywnym dla kursu danej waluty, w wyniku czego będzie ona deprecjonować (tracić na wartości).

6 podstawowych czynników mających wpływ na kursy walut

1. Inflacja (niska stopa inflacji pomaga w utrzymaniu siły nabywczej waluty, a zatem co do zasady jest czynnikiem pozytywnym. Niemniej jednak, niska inflacja może być krótkoterminowo negatywna, jeśli obniży oczekiwania dotyczące poziomu stóp procentowych).
2. Polityka monetarna (wyższy poziom stóp procentowych zazwyczaj wspiera wycenę waluty krajowej, z kolei niskie stopy procentowe doprowadzają do jej deprecjacji)
3. Polityka fiskalna (wyższy poziom długu publicznego jest negatywny dla krajowej waluty)
4. Stabilność polityczna (niestabilna sytuacja polityczna prowadzi do deprecjacji waluty)
5. Bilans płatniczy (deficyt na rachunku obrotów bieżących powoduje deprecjację krajowej waluty)
6. Wyniki gospodarcze kraju

Ważne: W okresach podwyższonej awersji do ryzyka oraz niepewności inwestorów dolar amerykański zazwyczaj zyskuje na wartości. Dzieje się tak dlatego, że amerykańska waluta postrzegana jest przez uczestników rynku jako “bezpieczna przystań”. Na straży wartości USD stoi bowiem największa gospodarka świata. Należy jednak pamiętać, że nie jest to żelazna reguła i zdarzają się okresy w których dolar traci pomimo panującego na rynku strachu. 

Wskaźniki makroekonomiczne i ich wpływ na kursy walut

Wskaźniki makroekonomiczne działają jak barometr, mierząc klimat gospodarczy danego kraju. Na przykład wysokie PKB wskazuje na solidną gospodarkę, która może wzmocnić daną walutę. Z kolei  wysoka inflacja może osłabić siłę nabywczą waluty doprowadzając do jej deprecjacji. Wskaźniki makroekonomiczne stanowią pewny miernik kondycji gospodarczej kraju, pomagając inwestorom przewidywać ruchy rynkowe i podejmować świadome decyzje inwestycyjne.

Stabilność polityczna a kursy walut

Niestabilny klimat polityczny można porównać do wzburzonego morza, na którym wiatr i fale miotają niewielką łodzią. Sytuacja polityczna ma znaczący wpływ na gospodarkę każdego kraju oraz w naturalny sposób wpływa na wartość krajowej waluty. Stabilna, przewidywalna polityka rządu danego państwa zwiększa zaufanie inwestorów względem danej waluty, choć oczywiście nie musi doprowadzać do jej aprecjacji.

Jak inwestować w waluty?

Inwestowanie w waluty od lat cieszy się popularnością wśród inwestorów indywidualnych, którzy co do zasady korzystają z dwóch podejść. Pierwszym podejściem do inwestowania w waluty jest analiza fundamentalna, która polega na dokładnym badaniu zmian i trendów poszczególnych wskaźników makroekonomicznych. Drugim podejściem jest analiza techniczna, która skupia się z kolei na zachowaniu się ceny i analizie wykresu. Panuje powszechne przekonanie, że dopiero połączenie obu metod jest w stanie dać inwestorowi całościowy obraz rynku, pomagając tym samym w podejmowaniu świadomych decyzji inwestycyjnych.

Ryzyko walutowe - przykłady

Inwestorzy, którzy inwestują w waluty liczą na zmianę ich kursu, co w przypadku właściwej analizy skutkować będzie zyskiem. Należy jednocześnie pamiętać, że kursy walut mają wpływ także na wycenę innych aktywów - na przykład akcji lub funduszy ETF denominowanych w walucie innej niż krajowa. Inwestor z Polski, kupując akcje denominowane w dolarze amerykańskim ponosi nie tylko ryzyko zmiany ceny zakupionych papierów wartościowych, ale również ryzyko związane ze zmianą kursu walut. Co to oznacza w praktyce?

Przykład 1

Inwestor z Polski postanowił kupić 100 akcji Tesli, gdy te notowane były jeszcze na poziomie 100 USD za sztukę. Aby tego dokonać, inwestor musiał wymienić posiadane złotówki na dolary - w momencie zakupu akcji kurs USD/PLN wynosił 4,000 (za 1 PLN można było kupić 0,2500 USD). Po pewnym czasie, inwestor zdecydował się sprzedać posiadane akcje po cenie 120 USD za sztukę, notując tym samym zysk rzędu 20% (lub nominalnie 2000 USD). Jednocześnie pomiędzy momentem zakupu akcji, a momentem ich sprzedaży, kurs USD/PLN wzrósł o 10% do poziomu 4,4000. Co to oznacza dla wyniku tej inwestycji? 

Inwestor początkowo zainwestował 40 000 PLN w akcje Tesli (10 000 USD po kursie USD/PLN na poziomie 4,0000), po czym sprzedał je z zyskiem za kwotę 52 800 PLN (12 000 USD przeliczone po kursie USD/PLN na poziomie 4,4000). Gdyby kurs USD/PLN pozostał stabilny, zysk inwestora w przeliczeniu na złotówki wyniósłby 12 000 x 4,0000 = 48 000 PLN. Oznacza to, że wzrost kursu walutowego (osłabienie się PLN względem USD) zwiększył ostateczny zysk inwestora.

Przykład 2

Inwestor z Polski postanowił kupić 100 akcji Tesli, gdy te notowane były na poziomie 100 USD za sztukę. Aby tego dokonać, inwestor musiał wymienić posiadane złotówki na dolary - w momencie zakupu akcji kurs USD/PLN wynosił 4,000 (za 1 PLN można było kupić 0,2500 USD). Tak jak w poprzednim przykładzie inwestor zdecydował się sprzedać posiadane akcje po cenie 120 USD za sztukę, notując tym samym zysk rzędu 20% (nominalnie 2000 USD). Jednak pomiędzy momentem zakupu akcji, a momentem ich sprzedaży, kurs USD/PLN spadł o 10% do poziomu 3,6000. Co to oznacza dla wyniku tej inwestycji? 

Inwestor zainwestował początkowo 40 000 PLN w akcje Tesli (10 000 USD po kursie USD/PLN na poziomie 4,0000), przy czym sprzedał je za kwotę 43 200 PLN (12 000 USD przeliczone po kursie USD/PLN na poziomie 3,6000). Pomimo faktu, że stopa zwrotu z tej inwestycji w ujęciu USD wyniosła 20%, spadek kursu walutowego (umocnienie się PLN względem USD) zmniejszył ostateczny zysk inwestora przeliczony na PLN.

Przykład 3

Inwestor z Polski postanowił kupić 100 akcji Tesli, gdy te notowane były na poziomie 100 USD za sztukę. Aby tego dokonać, inwestor musiał wymienić posiadane złotówki na dolary - w momencie zakupu akcji kurs USD/PLN wynosił 4,000 (za 1 PLN można było kupić 0,2500 USD). Tym razem inwestor zdecydował się sprzedać posiadane akcje już po cenie 110 USD za sztukę, notując tym samym zysk rzędu 10% (nominalnie 1000 USD). Jednak pomiędzy momentem zakupu akcji, a momentem ich sprzedaży, kurs USD/PLN spadł o 10% do poziomu 3,6000. Co to oznacza dla wyniku tej inwestycji? 

Inwestor zainwestował początkowo 40 000 PLN w akcje Tesli (10 000 USD po kursie USD/PLN na poziomie 4,0000), przy czym sprzedał je za kwotę 39 600 PLN (11 000 USD po kursie USD/PLN na poziomie 3,6000). Gdyby kurs USD/PLN pozostał stabilny, zysk inwestora w przeliczeniu na złotówki wyniósłby 11 000 x 4,0000 = 44 000 PLN. Oznacza to, że pomimo sprzedaży akcji powyżej ceny zakupu, inwestor odnotuje ostatecznie niewielką stratę w przypadku ponownej zmiany USD na PLN. 

Jak widać na powyższych przykładach - ryzyko walutowe w przypadku inwestowania w aktywa denominowane w walucie obcej jest czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę. Ryzyko walutowe może wpłynąć zarówno w sposób pozytywny, jak i negatywny na ostateczną stopę zwrotu z takiej inwestycji. Inwestor jest jednak w stanie zredukować ryzyko walutowe za pomocą hedgingu, wykorzystując do tego np. kontrakty CFD. Należy pamiętać, że kontrakty CFD wykorzystują mechanizm dźwigni finansowej, przez co mogą nie być odpowiednim wyborem dla niektórych inwestorów. Więcej na temat hedgingu na rynku akcji możesz przeczytać w tym artykule.

Inwestowanie w waluty - rola analizy oraz oczekiwań rynkowych

Kursy walut co do zasady są kształtowane przez siły rynkowe. Czasami dochodzi jednak do tak zwanych „interwencji” walutowych ze strony banków centralnych, jednak rzadko powstrzymują one rynkowe trendy. Sentyment inwestorów jest potężnym czynnikiem, który wpływa na kursy walut - czasami w oderwaniu od fundamentów. Niemniej jednak, istnieją czynniki, które wpływają na kursy walut w sposób mniej lub bardziej pozytywny lub negatywny. Poniżej wymieniamy kilka z nich. Reakcja kursu danej waluty na publikowane dane w dużej mierze zależy od tego, jak dany odczyt ma się do oczekiwań rynkowych. Solidne dane fundamentalne nie zawsze doprowadzają do aprecjacji waluty, a słabsze dane mogą być czasem pozytywnie odebrane przez rynek.

Analiza fundamentalna

Analiza fundamentalna jest jak kompas, który wskazuje inwestorom trendy panujące w danej gospodarce. Koncentrując się na wskaźnikach makroekonomicznych, takich jak PKB, poziom inflacji czy dane dotyczące rynku pracy, inwestorzy mogą uzyskać głębszy wgląd w sytuację gospodarczą danego kraju. Pozwala to na bardziej świadome podejmowanie decyzji inwestycyjnych, co może przełożyć się na ostateczną stopę zwrotu z inwestycji. 

Istnieją trzy główne rodzaje wskaźników makroekonomicznych - wskaźniki wyprzedzające, wskaźniki bieżące oraz wskaźniki opóźnione. Największą uwagę inwestorów przykuwają oczywiście wskaźniki wyprzedzające, ponieważ pozwalają one na prognozowanie przyszłych zmian kursów walut. Wśród nich wymienić można: 

• wskaźnik managerów logistyki PMI,
• indeksy ISM,
• wskaźnik sprzedaży domów,
• liczba wydanych pozwoleń na budowę,
• cotygodniowy zmiana w poziomie wniosków o zasiłek dla bezrobotnych,
• wskaźniki oczekiwań konsumentów (np. indeks nastrojów Uniwersytetu Michigan).

Polityka monetarna

Polityka monetarna to zbiór działań władz monetarnych kraju (zazwyczaj banku centralnego), która ma na celu zapewnienie m.in. stabilności cen w gospodarce. Banki centralne dokonują tego za pomocą zmiany poziomu stóp procentowych czy regulacji bazy monetarnej. W wielu krajach polityka monetarna jest oddzielona od polityki fiskalnej (za którą odpowiada rząd), ponieważ zwiększa to wiarygodność i stabilność waluty. Banki centralne dysponują trzema głównymi konwencjonalnymi instrumentami polityki monetarnej - operacjami otwartego rynku, zmianą poziomu stóp procentowych lub wysokością stopy rezerw obowiązkowych. Dysponują jednak również instrumentami niekonwencjonalnymi, takimi jak luzowanie ilościowe (QE). Decyzje władz monetarnych mają realny wpływ na gospodarkę, a także na kurs waluty krajowej, dlatego są uważnie obserwowane przez uczestników rynku.  

Gołębia (ekspansywna) polityka monetarna oraz niskie stopy procentowe, zwykle osłabiają siłę waluty. Takie działania banku centralnego wiążą się z:

• niższą stopą wolną od ryzyka
• możliwością wzrostu inflacji oraz poziomu zatrudnienia
• wsparciem popytu w gospodarce
• możliwą deprecjacją krajowej waluty

Jastrzębia (restrykcyjna) polityka monetarna oraz wysokie stopy procentowe, zwykle wspierają siłę waluty. Takie działania banku centralnego wiążą się z:

• wysokimi stopami procentowymi
• wyższą stopą wolną od ryzyka
• możliwością spadku inflacji oraz wzrostu bezrobocia
• ograniczeniem popytu w gospodarce
• możliwą aprecjacją krajowej waluty

Polityka fiskalna

Będąca domeną rządów poszczególnych państw, polityka fiskalna jest odpowiedzialna za redystrybucję zasobów w gospodarce w sposób, który zapewnia pożądane funkcje państwa. Państwo wykorzystując takie instrumenty fiskalne jak podatki i daniny publiczne, wydatki czy gwarancje i poręczenia realizuje własne cele, które dzielą się na fiskalne (zaspokojenie popytu na pieniądz) i pozafiskalne (np. walka z bezrobociem, łagodzenie niesprawności mechanizmu rynkowego czy ograniczenie negatywnych skutków wydarzeń zewnętrznych). Ponieważ wydatki państwa mogą się różnić w zależności od prowadzonej polityki, a dochody różnią się w zależności od poziomu podatków i warunków gospodarczych, budżet państwa odnotowuje różne poziomy deficytu lub (rzadziej) nadwyżki. Zmiana równowagi budżetowej sprawia, że możemy mówić o ekspansywnej lub restrykcyjnej polityce fiskalnej.

• Ekspansywna polityka fiskalna - niższe podatki, rosnący dług publiczny, wyższy deficyt budżetowy oraz wydatki prowadzą zazwyczaj do spadku wartości waluty krajowej.
• Restrykcyjna polityka fiskalna - wyższe podatki, niższy poziom długu publicznego, niższe wydatki rządowe prowadzą zazwyczaj do wzrostu wartości waluty krajowej.

Analiza techniczna

Analiza techniczna wykorzystywana jest przez inwestorów do rozpoznawania potencjalnych miejsc zwrotnych na wykresie. Inwestorzy mają do dyspozycji dziesiątki, a nawet setki różnych wskaźników i narzędzi, które swoją wartość predykcyjną czerpią z przeszłych zmian ceny na wykresie. Analiza techniczna jest niezwykle popularna wśród inwestorów ze względu na swoją względną prostotę oraz wszechstronność. Wielu uczestników rynku korzysta z narzędzi analizy technicznej w celu lokalizacji najlepszego momentu na wejście w pozycję. Popularne jest również “czytanie wykresu”, które polega na analizie układu świec na wykresie, który może oznaczać potencjalny zwrot ceny. Na poniższej grafice przedstawiamy kilkanaście popularnych formacji świecowych wykorzystywanych przez inwestorów.

Rola oczekiwań

Oczekiwania inwestorów odgrywają kluczową rolę na rynkach finansowych i mogą być często uwzględniane w bieżących cenach. Publikacja nieoczekiwanych wyników gospodarczych może wywołać zwiększoną zmienność aktywów dlatego aktywni inwestorzy często śledzą wszystkie wiadomości, publikacje i odczyty makroekonomiczne. 

Nawet jeśli dany wskaźnik makroekonomiczny okaże się silniejszy niż poprzednie odczyty, ale nadal jest gorszy od oczekiwań rynku, może to negatywnie wpłynąć na cenę danego aktywa. Wpływ danych makroekonomicznych na rynek walutowy został przedstawiony na poniższych przykładach:

Niemcy - Wskaźnik PMI dla przemysłu

czerwiec 2023

Wartość poprzednia: 43,2
Wartość prognozowana: 43,5

Wartość opublikowana: 41

W reakcji na publikację znacznie słabszych, “recesyjnych” danych o wskaźniku PMI dla przemysłu w Niemczech, kurs EURUSD odnotował wyraźny spadek. Negatywna “niespodzianka” doprowadziła do natychmiastowej, dynamicznej deprecjacji EUR. Jednak już po kilku godzinach rynek “przetrawił” opublikowane dane, po czym inwestorzy uznali, że pierwotna reakcja mogła być przesadzona.

USA - PKB za drugi kwartał 2023 GDP (rewizja odczytu)

Wartość poprzednia: 1,3%

Wartość prognozowana: 1,4%

Wartość opublikowana: 2%

Pozytywna niespodzianka ze strony znacznie wyższego od oczekiwań zrewidowanego odczytu amerykańskiego PKB za drugi kwartał doprowadziła do wyraźnej aprecjacji dolara amerykańskiego względem pozostałych walut (na wykresie indeks dolara USDIDX).