Giełda Papierów Wartościowych

Giełda Papierów Wartościowych

Giełda papierów wartościowych to istota kapitalizmu oraz serce gospodarki wolnorynkowej. Giełda dla wielu osób kojarzy się z ogromnymi, czasem niewyobrażalnymi pieniędzmi, szansą na ich zarobienie, wielkimi emocjami, wielkim światem – światem inwestycji – czy ryzykiem, jakie muszą podejmować inwestorzy giełdowi. Jest to świat wielkich możliwości.

To co teraz widzimy – wielkie, nowoczesne, tętniące życiem centra finansowe, czyli obecne giełdy papierów wartościowych, miały swój początek na starożytnych jarmarkach. Tam powstawały i rozwijały się pierwsze mechanizmy rynkowe, które ewoluowały przez tysiące lat, dając nam instytucję jaką jest ówczesna giełda papierów wartościowych.

Najstarsze wzmianki o pierwszej giełdzie, jako miejscu spotkań kupujących i sprzedających, pochodzą z 1531 roku z Antwerpii. Zaś za najstarszą giełdę papierów wartościową uważana jest holenderska giełda założona w Amsterdamie z 1602 roku. Największe znaczenie dla rozwoju rynków finansowych i inwestorów zdobyła jednak Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych (New York Stock Exchange, NYSE) na Wall Street. Ta najbardziej znana i największa na świecie giełda powstała w 1817 roku i stanowi największy i najbardziej znany rynek kapitałowy na świecie. 

Czym jest Giełda Papierów Wartościowych?

Giełdę Papierów Wartościowych można podzielić na dwa podstawowe segmenty:

• rynek pierwotny
• rynek wtórny.

Rynek pierwotny, to ta część rynku, gdzie nowy instrument finansowy jest sprzedawany pierwszemu posiadaczowi. Ten rynek jest szczególnie istotny dla emitenta, ponieważ właśnie tu pozyskuje nowe środki ze sprzedaży instrumentu finansowego (np. akcji czy obligacji).

Na rynku wtórnym dokonuje się właściwego obrotu instrumentem finansowym. Właśnie na tym rynku posiadacz zakupionego wcześniej z rynku pierwotnego instrumentu finansowego może go sprzedać. Rynek wtórny spełnia ważną rolę w wycenie instrumentów finansowych. 

Na funkcjonującym we właściwy sposób rynku wtórnym cena instrumentu jest istotnie powiązana z sytuacją finansową emitenta. Choć to rynek wtórny, czyli handel np. akcjami na giełdzie, cieszy się największą popularnością i szumem medialnym, to trzeba pamiętać o istocie giełdy, czyli rynku pierwotnym. Warto, więc zastanowić się skąd biorą się te instrumenty finansowe na giełdzie, jak na nią trafiają i po co giełda przedsiębiorcom.

Istotą rynku pierwotnego jest pozyskanie kapitału przez spółkę, od inwestorów na jej rozwój poprzez emisję np. akcji. Zacznijmy od początku – jest kilku wspólników mających pomysł na biznes. Muszą więc założyć spółkę oraz podzielić się jej udziałami odpowiednio do wniesionych wkładów kapitałowych. W przypadku giełdy musi to być spółka akcyjna – udziały w tej formie spółki noszą nazwę owych akcji. Wspólnicy wierzą w swoją firmę i chcą ją dalej rozwijać. Na rozwój firmy potrzebny jest kapitał, który wspólnicy mogą pozyskać na kilka sposobów. Jedną z popularniejszych form finansowania jest kredyt. Może się jednak okazać, że będzie on bardzo drogi ze względu na wysokie odsetki lub po prostu bank go nie udzieli, bo nie wierzy w wizję spółki. Inną formą jest emisja obligacji jednak to również wiąże się z dużymi kosztami w postaci płaconych inwestorom odsetek. A co jeśli inwestorzy zostaliby współudziałowcami, mieliby prawo do udziału w części wartości spółki, mieliby prawo do udziału w jej zyskach oraz możliwość zabierania głosu odnośnie przyszłej działalności spółki? Do tego właśnie upoważnia posiadanie akcji spółki. Spółka może zatem pozyskać kapitał przez emisję akcji na giełdzie po wcześniejszym spełnieniu wymogów prawnych i przygotowaniu prospektu emisyjnego. Prospekt emisyjny jest dokumentem, publikowanym przez emitenta papierów wartościowych, które to mają być przedmiotem oferty publicznej. Dokument ten ma dostarczyć szeroką wiedzę i informacje o danym podmiocie przyszłym akcjonariuszom i pomóc podjąć decyzję o zakupie. Ma przedstawić wszystkie aspekty funkcjonowania firmy, zarząd, jej sytuację finansową, jej szanse i perspektywy rozwoju oraz możliwe zagrożenia, a także wszystkie najważniejsze informacje dotyczące emisji papierów wartościowych. Emitentem nazywamy podmiot, który zamierza udostępniać instrumenty finansowe.  Warto pamiętać, że kondycja danej spółki oraz jej plany na przyszłość, plany rozwoju nie są wyłącznie jedynymi czynnikami wpływającymi na sukces oferty oraz jej debiutu giełdowego. Ważne są też czynniki zewnętrzne takie jak np. stan gospodarki, panująca moda czy nastroje wśród inwestorów.

Pamiętajmy o dwóch fazach – fazie wzrostowej zwanej rynkiem byka oraz fazie spadkowej, czyli rynkiem niedźwiedzia. W czasie rynku wzrostowego, czyli tak zwanej hossie można zauważyć, że większość akcji rośnie – jest to idealna sytuacja dla inwestorów posiadających akcje. Związane jest to ściśle z dobrymi nastrojami inwestorów, dobrym czasem gospodarczym, lepszymi zarobkami. Inwestorzy są skłonni kupować coraz więcej, gdyż widzą, że kursy akcji rosną. W czasie hossy, każdy chce zarabiać na giełdzie. Spółki widząc taką sytuację starają się ją wykorzystać i wypuszczają nowe emisje akcji. Pojawia się również coraz więcej nowych firm widzących potencjał i szansę na pozyskanie kapitału. Może w tym czasie wystąpić ukierunkowanie na daną branżę czy to technologiczną czy przemysłową i wtedy staje się ona modna. Chętnych do zakupu takich akcji może być tak wielu, że ceny podczas oferty publicznej windują w górę i mogą osiągać bardzo wysokie pułapy. Odwrotną sytuację można zauważyć podczas rynku spadkowego, czyli tzw. bessy. Wtedy zauważalny jest spadek cen akcji, pojawiają się obawy o przyszłość gospodarek. Może pojawić się wtedy kryzys, a to nie rokuje dobrze dla firm i ich zysków. Firmy zaczynają mieć problemy, szukają oszczędności, a ceny akcji spadają. Bywa tak, że nawet gdy ceny akcji są na niskim poziomie to trudno znaleźć kupujących. Co więcej, widoczna jest pewna zależność – nawet, gdy firmy radzą sobie dobrze to w czasie bessy ich ceny spadają, zaś w czasie hossy rosną.

Opisane powyżej procesy mają miejsce na rynku pierwotnym. Pozyskanie kapitału na rozwój firmy jest możliwe właśnie dzięki emisji nowych akcji. Zaś, gdy już te akcje trafią na giełdę dzięki ofercie publicznej, zaczyna się handel pomiędzy inwestorami i ta sytuacja nie obejmuje już spółki. Jest to rynek wtórny – miejsce spotkania kupujących ze sprzedającymi. 

Giełda papierów wartościowych jest instytucją zajmującą się stałym i regularnym obrotem instrumentami finansowymi. Ma zapewniać zorganizowanie w jednym miejscu i czasie zarówno ofert kupna, jak i sprzedaży, dzięki czemu może zostać wyznaczony kurs papieru wartościowego. Papierem wartościowym jest dokument lub odpowiedni zapis wirtualnego dokumentu, który potwierdza uprawnienia majątkowe jego posiadacza.  

Giełda papierów wartościowych jest rynkiem regulowanym, czyli działającym w sposób ciągły systemem obrotu instrumentami finansowymi, które są dopuszczone na giełdzie. Rynek regulowany zapewnia użytkownikom powszechny i równy dostęp oraz jednakowe warunki uczestnictwa. Jest to rynek zorganizowany podlegający odpowiednim instytucjom nadzorującym i odpowiednim organom państwowym. Transakcje giełdowe podporządkowane są określonym zasadom oraz odbywają się zgodnie z obowiązującym regulaminem.

Stronami na giełdzie papierów wartościowych są członkowie giełdy – są to podmioty prowadzące bezpośrednią działalność w zakresie obrotu instrumentami finansowymi, spełniające określone w regulacjach wymogi, takie jak: prowadzenie działalności maklerskiej, bycie osobą prawną, dającą rękojmię prawidłowego wykonywania obowiązków związanych z byciem członkiem giełdy, gwarantując bezpieczeństwo obrotu oraz zapewniając prawidłowe rozliczanie zawieranych transakcji na giełdzie. Członkami giełdy są np. domy maklerskie. Domy maklerskie z kolei są pośrednikami w transakcjach giełdowych dla klientów indywidualnych, którzy chcą uczestniczyć w obrocie papierami wartościowymi na giełdzie.

Zgodnie z przepisami prawa giełda może być zarządzana przez spółkę akcyjną, której przedmiotem działalności może być jedynie prowadzenie giełdy lub innej działalności, która zajmuje się obrotem instrumentami finansowymi oraz działalności dotyczącej tego obrotu.

Do obrotu na giełdzie dopuszcza się instrumenty finansowe, takie jak: akcje, obligacje, opcje, kontrakty terminowe, certyfikaty inwestycyjne, prawa poboru itp. Można więc wyróżnić trzy podstawowe rodzaje giełd  sklasyfikowane ze względu na rodzaj dokonywanych transakcji na instrumentach finansowych i są to:

• giełdy papierów wartościowych, tu dokonywany jest obrót przede wszystkim na akcjach i obligacjach,
• giełdy terminowe, tu dokonywany jest obrót na kontraktach terminowych futures lub opcjach,
• giełdy „uniwersalne”, tu dokonywane są transakcje na instrumentach pochodnych, jak i instrumentach rynku kapitałowego.

Oprócz giełdy papierów wartościowych, są także giełdy towarowe/rynek towarowy. Na tym rynku handluje się dziesiątkami różnych towarów. Do najbardziej znanych towarów na giełdach (na rynku futures oraz kontraktach CFD) zaliczamy: złoto, srebro czy np. ropę naftową (WTI, Brent) ora wiele innych jak zboża itp. Jest ich bardzo wiele i jest w czym wybierać.

Giełdy papierów wartościowych na świecie

Polska

Obecnie rynek giełdowy w Polsce jest prowadzony przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. (GPW). Jest to spółka akcyjna, w której najwięcej udziałów posiada Skarb Państwa.

Początek dziejów giełdy papierów wartościowych w Polsce jest datowany na 12 maja 1817 roku. Miastem pierwszej polskiej giełdy była i jest do teraz Warszawa. Początkowo na warszawskiej giełdzie handlowało się wekslami oraz obligacjami, następnie pod koniec XIX w., można było zauważyć również rozkwit handlu akcjami. W okresie międzywojennym (między I a II wojną światową) działały również inne giełdy papierów wartościowych, między innymi w Krakowie, Poznaniu, Katowicach, Łodzi. Ich działalność opierała się na rozporządzeniu Prezydenta o organizacji giełd. Największe znaczenie i najwyższy obrót miała giełda warszawska. Na rok przed wybuchem II wojny światowej notowanych na warszawskiej giełdzie było aż 130 papierów wartościowych (obligacje, akcje, listy zastawne). Rok 1939 i wybuch wojny spowodował zamknięcie warszawskiej giełdy. Lata po 1945 roku były nie najlepszym okresem dla giełdy. Panujący system gospodarki centralnie planowanej nie dawał perspektyw na rozwój i rozkwit. Dopiero po 1989 roku, zmiana ustroju i plan odbudowy gospodarki przyniósł nowe nadzieje. Najważniejszym czynnikiem zmian była przeprowadzona prywatyzacja i rozwój rynku kapitałowego, dająca początek lepszym czasom. Wzorem stały się zagraniczne rynki kapitałowe, co za tym idzie przeniesienie nowoczesnych rozwiązań regulacji prawnych i organizacyjnych. W lipcu 1990 roku, został opracowany projekt ustawy regulującej publiczny obrót papierami wartościowymi. Zaś 22 marca 1991 roku, sejm uchwalił ustawę o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych. Dało to początek podstawom prawnym dla instytucji działających na rynku kapitałowym. 12 kwietnia 1991 roku, został podpisany akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, kilka dni później odbyła się pierwsza sesja giełdowa. GPW 9 listopada 2010 roku stała się spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Giełda Papierów Wartościowych jest rynkiem regulowanym, na którym odbywa się obrót instrumentami pochodnymi oraz akcjami. GPW w Warszawie prowadzi rynek akcji NewConnect dla spółek o wysokim potencjale wzrostowym oraz rynek Catalyst – związany z obligacjami korporacyjnymi i komunalnymi oraz rynkiem energii.

Najważniejszym i najbardziej znanym indeksem w Polsce jest WIG20, w skład którego wchodzi 20 największych i najbardziej płynnych spółek giełdowych z różnych sektorów (jak np.: finansowy – PKO BP, energetyczny – PGE, paliwowy – PKN ORLEN, ubezpieczeniowy – PZU, telekomunikacyjny – ORANGE, handlowy – CCC, informatyczny – CD PROJEKT, wydobywczy – KGHM). Cechą charakterystyczną WIG20 jest to, że nie może w tym indeksie być więcej niż pięć spółek z tej samej branży.   

Organem sprawującym nadzór nad polską giełdą jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – ma ona dbać o bezpieczeństwo rynku kapitałowego, dobro klientów oraz przestrzeganie prawa.  Swoimi działaniami ma zapewniać prawidłowe funkcjonowanie rynku finansowego.

Wielka Brytania

Giełda Papierów Wartościowych w Londynie (LSE) z obecną siedzibą na Paternoster Square jest największą giełdą w Wielkiej Brytanii oraz jedną z największych giełd na świecie. LSE powstała w 1801 roku, zaś historia handlu akcjami sięga znacznie wcześniej, bo aż początków XVII wieku i wiąże się z wyprawami morskimi. Londyńska giełda ma na swoim koncie długą i obfitującą w burzliwe momenty historię. Na kartach historii zapisały się takie wydarzenia jak: wyprawy handlowe, rewolucje przemysłowe, wojny, prywatyzacje, kryzysy finansowe, przeprowadzki giełdy czy próby jej przejęcia. Wszystkie te zdarzenia i koleje losu sprawiły, że Londyńska Giełda Papierów Wartościowych jest w tym miejscu, w którym obecnie się znajduje, czyli na szczycie. LSE koncentruje w londyńskim City jedno z najważniejszych centrów finansowych świata.

Najważniejszym i najbardziej znanym indeksem w Wielkiej Brytanii jest FTSE 100 (Financial Times Stock Exchange), w skład którego wchodzą spółki, takie jak np.: BP, Royal Dutch/Shell (przedsiębiorstwo petrochemiczne), HSBC (holding z branży finansowej), GlaxoSmithKline (koncern farmaceutyczny), Vodafone (przedsiębiorstwo telekomunikacyjne), Aviva (ubezpieczenia,  czy British American Tabacco (przedsiębiorstwo tytoniowe). To tylko niektóre z wielkich spółek tworzących indeks FTSE 100.

Organem czuwającym nad bezpieczeństwem rynków finansowych w Wielkiej Brytanii oraz sprawującym tam kontrolę jest Financial Conduct Authority (FCA). Organ ten powstał w 2013 roku po przejęciu działalności wcześniejszego nadzorcy rynku, czyli Financial Services Authority (FSA). Financial Conduct Authority jest niezależnym podmiotem pozarządowym. Podstawowe cele i zadania tego organu określa ustawa z 2000 roku o usługach i rynkach finansowych (FSMA). FCA ma gwarantować stabilność rynku finansowego, chronić prawa konsumenta oraz dbać o rozwój brytyjskiego systemu finansowego, poprzez wdrażanie odpowiednich regulacji i standardów międzynarodowych.  

Niemcy

Jedną z największych giełd w Europie jest Niemiecka Giełda Papierów Wartościowych (Frankfurter Wertpapierbörse). Jest ona też największą z siedmiu giełd w Niemczech. Pierwsze wzmianki o giełdzie we Frankfurcie nad Menem sięgają 1585 roku. Wtedy jej celem było ustalenie stałych kursów wymiany walut, co uważa się za początki samej giełdy. Frankfurcka giełda przez następne stulecia z racji swojej wielkości i znaczenia wypracowała sobie globalne zasięgi.

Właścicielem oraz zarządcą Frankfurckiej Giełdy Papierów Wartościowych jest obecnie spółka Deutsche Börse AG – jest to niemiecka grupa powstała w 1992 roku z siedzibą we Frankfurcie na Menem. Do spółki należy także Eurex, czyli europejska giełda instrumentów pochodnych oraz Clearstream, czyli izba rozliczeniowa. Deutsche Börse AG zarządza też XETRA, czyli elektroniczną platformą do obsługi rynku kasowego.

Organem nadzoru finansowego w Niemczech jest Federalny Urząd Nadzoru Finansowego (BaFin). Ma zapewniać prawidłowe funkcjonowanie rynków papierów wartościowych i instrumentów pochodnych oraz przede wszystkim chronić prawa inwestorów oraz zapewniać integralność i przejrzystość rynku.

Nad bezpieczeństwem obrotu giełdowego i rozliczeń czuwa Urząd Nadzoru Rynku (HÜSt). Ma on za zadanie monitorować i analizować dane z obrotu giełdowego, a w przypadku jakichkolwiek naruszeń przeprowadza dochodzenie. Dba o: przestrzeganie przepisów, prawidłowy przebieg obrotu giełdowego czy poprawne rozliczanie transakcji na giełdzie.

Najważniejszym i najbardziej znanym indeksem w Niemczech jest DAX. W jego skład wchodzi 30 spółek największych pod względem kapitalizacji i obrotu. Są to między innymi spółki z branży odzieżowej/sportowej, farmaceutycznej, chemicznej, kosmetycznej, samochodowej, ubezpieczeniowej, telekomunikacyjnej, energetycznej i wiele innych (np. Adidas, Bayer, BASF, Beiersdorf, BMW, Volkswagen, Allianz, Deutsche Telekom czy RWE). Innymi, także popularnymi indeksami w Niemczech są: MDAX, SDAX czy TecDAX.

Stany Zjednoczone

New York Stock Exchange

Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych (NYSE) jest największą i najpopularniejszą giełdą na świecie z siedzibą na słynnym Wall Street w Nowym Jorku. Giełda ta charakteryzuje się dużą płynnością oraz jest największa pod względem kapitalizacji na świecie. Założenie obecnego New York Stock Exchange datuje się na 1817 rok wraz z powstaniem pierwszego zbioru panujących reguł giełdowych (wtedy amerykańska giełda nosiła nazwę New York Stock & Exchange Board – NYS&EB). Obecnie na NYSE notowanych jest około 3 tysiące spółek. 

Do niechlubnej historii nowojorskiej giełdy przeszedł dzień zwany czarnym czwartkiem, czyli 24 października 1929 roku – był to najsłynniejszy krach giełdowy niosący za sobą wielkie straty. Wielu ludzi straciło majątki życia, wzrosło bezrobocie, a wiele firm straciło płynność finansową i upadło. Po tym wydarzeniu zaostrzono przepisy dotyczące firm notowanych na giełdzie, by uniknąć podobnej sytuacji w przyszłości. Krach z października 1929 roku zapoczątkował wielki kryzys gospodarczy.

Kolejnym podobnym wydarzeniem był czarny poniedziałek (19 października 1987 roku), gdzie zanotowano spadek indeksu Dow Jones o 22,6% - co stanowiło największy historyczny spadek. Duży spadek odnotowano także w 2001 roku po atakach terrorystycznych z 11 września. Dalszą dużą stratę odnotowano we wrześniu 2008 roku podczas kryzysu finansowego w latach 2007-2008.

Ciekawostką jest to, że każdego dnia giełdę otwiera inna osoba i są np. znane osoby: politycy, artyści, celebryci, gwiazdy kina, czy przedstawiciele debiutujących spółek.

NASDAQ

Pod względem kapitalizacji NASDAQ (National Association of Securities Dealers Automated Quotations) jest drugą największą giełdą papierów wartościowych na świecie, powstałą w  1971 roku. NASDAQ był pionierem, jeśli chodzi o oferowanie całkowicie elektronicznego systemu obrotu akcjami na świecie. Giełda ta nazywana jest często giełdą technologiczną, ponieważ na początku notowane na niej były głównie spółki z sektora nowych technologii. Do najpopularniejszych i najbardziej znanych spółek notowanych na NASDAQ należą Facebook, Google, Apple, Microsoft, Intel, eBay, Amazon, Netflix czy Tesla Motors.

W Stanach Zjednoczonych obowiązek nadzoru nad rynkiem giełdowym sprawuje Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC). Jest to niezależna agencja czuwająca nad przestrzeganiem prawa dotyczącego obrotu papierami wartościowymi. Ma ona za zadanie utrzymywać porządek oraz zapewniać prawidłowe funkcjonowanie rynku kapitałowego oraz dbać o bezpieczeństwo inwestorów. 

Najważniejszymi i najbardziej znanymi indeksami w Stanach Zjednoczonych są m. in.: Dow Jones Industrial Average (DJIA), S&P 500, Nasdaq 100.

DJIA należy do jednych z najstarszych indeksów działających w Stanach Zjednoczonych, obecnie w jego skład wchodzi 30 największych spółek, które są notowane na obu opisanych powyżej giełdach amerykańskich, czyli na NYSE oraz NASDAQ. Tymi spółkami są m. in.: General Electric, Goldman Sachs Group, Coca-Cola Company, Apple, McDonald’s, Walt Disney Company, Nike czy Visa.

Jednym z ważniejszych indeksów na świecie obok Dow Jones, jest indeks S&P 500. Jest on tworzony zarówno ze spółek notowanych na NASDAQ jak i NYSE. Skupia 500 największych przedsiębiorstw takich jak np.: Amazon, Apple, Bank of America, Boeing, Ford, Facebook, PEPSICO czy Intel.

Kolejnym istotnym indeksem jest Nasdaq 100, którego cechą charakterystyczną jest to, że nie zawiera spółek z branży finansowej, a głównie w jego skład wchodzą firmy z sektora technologicznego. Wśród komponentów indeksu znajdują się: Apple, Adobe, Discovery, Tesla, eBay, Netflix czy Starbucks.

Czym są notowania giełdowe?

O tym w jaki sposób określony instrument finansowy będzie notowany na giełdzie decyduje Zarząd Giełdy. Notowania giełdowe mogą być prowadzone w systemie notowań ciągłych lub systemie jednolitego kursu (fixing). Podstawowym kryterium decydującym czy dany instrument finansowy będzie notowany w określonym systemie jest płynność spółek. Najczęściej w systemie notowań ciągłych są instrumenty najbardziej płynne, takie jak: akcje, obligacje, kontrakty terminowe czy certyfikaty inwestycyjne. Wszystkie instrumenty o niskiej lub średniej płynności trafiają do systemu notowań jednolitych.

Najprościej rzecz ujmując, notowania giełdowe to nic innego jak wyświetlane ceny określonych instrumentów finansowych. Obecnie notowania giełdowe można znaleźć w łatwy sposób na stronach internetowych czy platformach transakcyjnych brokerów. Ustalanie owego kursu instrumentów finansowych na giełdzie odbywa się na dwa sposoby, czyli we wspomnianych wyżej tzw. systemach notowań: ciągłych oraz jednolitych. 

W systemie notowań ciągłych kurs może ulegać zmianom od transakcji do transakcji, czyli jak nazwa wskazuje w sposób ciągły. Zlecenia uczestników rynku są realizowane w momencie zgodności cen, w przeciwnym razie trafiają do zleceń oczekujących. Zlecenia realizują się zgodnie z priorytetem ceny i czasu.

W systemie notowań jednolitych kurs jednolity zostaje ustalony za pomocą określonego algorytmu. Zlecenia kupna i zlecenia sprzedaży są składane w danym czasie, a następnie zostaje ustalona cena, po której zawierane są transakcje, na które złożono zlecenia. Czas, w którym można składać zlecenia nazywany jest fixingiem i odbywa się dwukrotnie w czasie sesji.

Czym są indeksy giełdowe?

Na giełdach całego świata notowane są tysiące spółek, których ceny akcji codziennie podlegają wycenie przez rynek m.in. na podstawie czy to sentymentu rynkowego, danych ze spółek, informacji około rynkowych czy nawet plotek. Śledzenie wszystkich cen akcji z całego świata i co więcej próba ich porównywania, bo przecież inne mogą być warunki do rozwoju biznesu w USA niż np. Niemczech, byłoby bardzo problematycznym zajęciem, a wręcz niemożliwym bez zaawansowanego sprzętu komputerowego. Dodatkowo trudno byłoby stwierdzić, jaki trend panuje na rynku akcji, jako całości. 

W celu uproszczenia tego wszystkiego stworzone zostały indeksy giełdowe. Indeksy to nic innego, jak zbiory poszczególnych akcji, które trafiają do danego indeksu w podziale na odpowiednie kryteria. Najpowszechniejszym kryterium jest kapitalizacja spółek. Kapitalizacja to nic innego jak wartość rynkowa spółki, czyli liczba akcji pomnożona przez cenę akcji. W najpopularniejszym kryterium tworzenia indeksu giełdowego umieszcza się spółki np. o największej kapitalizacji rynkowej. Może być ich 20, 30, 50, 100 czy 500. Jest dowolna wartość, którą określa dana giełda, tworząc indeks. I tak np. do indeksu DAX wchodzi 30 spółek o największej kapitalizacji notowanych na niemieckiej giełdzie. Każda z tych spółek, ze względu na różny poziom kapitalizacji, ma przypisaną inną wagę w indeksie. Czym spółka jest większa, tym waga w indeksie jest wyższa, co oznacza, że wzrost czy spadek kursu tej jednej spółki będzie oddziaływać na notowania całego indeksu w sposób bardziej znaczący niż spółki, która ma niższą kapitalizację i tym samym niższą wagę w indeksie. Giełdy oczywiście raz na jakiś czas zmieniają składy indeksów, gdy np. spółka, która była w indeksie straciła na wartości i już nie spełnia kryterium, zostaje usunięta z indeksu i odwrotnie, gdy spółka spoza indeksu rozwija się dynamicznie i jej wartość rośnie, może przegonić spółkę, która już w indeksie jest. Wtedy też następuje zmiana składu indeksu.

Główną wartością indeksów giełdowych jest bardzo szybki podgląd na to, jaka jest kondycja rynku w danym kraju. Patrząc na indeksy łatwo możemy porównać sytuację w USA z sytuacją w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Polsce czy we Włoszech. Zagłębiając się dalej w tematykę indeksów giełdowych zobaczymy, że istnieje również podział ze względu na sektory, które to indeksy grupują spółki np. z sektora finansowego, przemysłowego, wydobywczego, technologicznego itp. Dzięki temu inwestor ma szeroki pogląd na to, który z sektorów radzi sobie lepiej, a który gorzej bez spoglądania w szczegóły notowań pojedynczych spółek.

Idąc dalej indeksy giełdowe są podstawą i instrumentem bazowym dla notowań np. kontraktów terminowych, ETF-ów, czy opartych na nich lub na samych indeksach kontraktów CFD. Dzięki temu inwestor może w prosty sposób handlować pod wzrost lub spadek całego rynku bez zagłębiania się w poszczególne walory.

https://www.xtb.com/pl/oferta/informacje-o-rachunku/specyfikacja-instrumentow

Najistotniejsze informacje o spółkach giełdowych wraz z listą najpopularniejszych

Na świecie jest wiele giełd dających dostęp do dziesiątek tysięcy spółek oraz różnych instrumentów finansowych. Rynki te są dostępne dla szerokiego grona odbiorców. Inwestowanie w akcje nie musi kończyć się na macierzystej giełdzie danego kraju. Można w łatwy sposób spróbować swoich sił na rynkach zagranicznych, a zatem na największych giełdach świata, takich jak: NYSE czy NASDAQ w Stanach Zjednoczonych, LSE w Wielkiej Brytanii, Frankfurter Wertpapierbörse w Niemczech, Euronext Paris we Francji, Borsa Italiana we Włoszech, Bolsa de Madrid w Hiszpanii oraz wiele innych.  Rynek jest otwarty dla wszystkich i w obecnych czasach daje ogromne możliwość jeśli chodzi o inwestowanie na giełdach papierów wartościowych poza własnym krajem. Wystarczy mieć konto u dobrego brokera, który oferuje takie usługi.

Możliwości inwestowania w akcje zagranicznych spółek jest bardzo wiele – mogą to być pojedyncze akcje, całe indeksy, kontrakty terminowe, ETF-y, czy kontrakty CFD na akcje. Możemy zatem tworzyć i testować różne modele inwestycyjne – od tych długoterminowych po daytrading, czy licząc na zarobki z dywidendy. To już zależy od nas samych, jaką drogę wybierzemy i czym będziemy się kierować. Jedno co pewne możliwości jest bardzo dużo.

Jak mawia Warren Buffet – inwestuj w to, co znasz. Mało kto może zdawać sobie z tego sprawę, że większość usług czy rzeczy, z których korzystamy na co dzień jest dostarczana przez spółki, które są notowane na giełdzie i są publicznie dostępne dla każdego, kto posiada rachunek maklerski. Jeśli lubisz sportowe obuwie, możesz zostać udziałowcem Nike czy Adidasa, lubisz jeździć BMW i podoba Ci się to, jak firma rozwija nowe modele, możesz kupić ich akcje. Wydaje ci się, że moda na fast foody czy napoje gazowane nie przeminie? Możesz zostać akcjonariuszem McDonald’s czy Coca Coli. Jeśli dana spółka wypłaca dywidendę, to dodatkowo weźmiesz udział w podziale zysku, jako akcjonariusz, czyli częściowo właściciel spółki. Świat pełen jest produktów i usług, z których korzystamy codziennie, a firmy, które je dostarczają są w zasięgu ręki.

Przy analizie poszczególnych spółek giełdowych inwestorzy powinny zwracać uwagę na takie dane, jak zyski danej firmy w relacji do ceny jej akcji, perspektywę rozwoju danej spółki, akwizycji, powiększania udziału w rynku. Warto zwrócić uwagę na politykę dywidendową spółki i chęć oraz możliwość dzielenia się zyskiem z akcjonariuszami. Pomocnym w tym powinien być skaner akcji, który jest udostępniany przez brokerów, gdzie każdy w łatwy sposób jest w stanie posortować spółki z całego świata w ramach odpowiednich kryteriów.

Na liście najpopularniejszych spółek giełdowych nie może zabraknąć znanego wszystkim Facebooka, Google, Amazon, giganta z sektora IT – Apple, niemieckiej marki BMW czy firmy Adidas, angielskiego easyJet, hiszpańskiego Banco Santander, czy popularnego w Polsce CD Projekt z sektora gier wideo. Dostęp do inwestycji w akcje rynków zagranicznych jest bardzo łatwy i prosty, a oferowane przez brokerów prowizje konkurencyjne.

Poniżej zostanie opisanych tylko kilka najpopularniejszych spółek z różnych giełd świata, w tym z giełdy amerykańskiej, niemieckiej oraz polskiej.

Facebook

Facebook to najbardziej znany i największy portal społecznościowy na świecie, którzy zrzesza ponad miliard użytkowników. Jest też zarazem ogromną machiną do zarabiania pieniędzy dzięki rozbudowanemu systemowi świadczenia reklam dla firm. Facebook został założony przez Marka Zuckerberga, gdy ten miał zaledwie 19 lat. Wtedy portal nazywał się FaceMash, a nazwę TheFacebook nadano mu rok później w 2004. I tak z portalu zrzeszającego studentów Harvardu i określającego, kto jest bardziej atrakcyjny (pierwotnie portal służył do porównywania zdjęć i wybieranie bardziej atrakcyjnej osoby) powstał fenomenalny portal społecznościowy cieszący się ogromną popularnością na całym świecie, który pewnie przerósł oczekiwania samego twórcy.

Dynamiczny rozwój portalu doprowadził spółkę do debiutu giełdowego w 2012 roku. I tak z zainwestowanych wtedy np. 1000 USD w 6 lat można było pomnożyć tę kwotę prawie pięciokrotnie, wszystko dzięki dalszemu rozwojowi firmy. Facebook ma swoją siedzibę w Menlo Park w Kalifornii w USA. W tej prestiżowej spółce zatrudnienie znajdują najbardziej utalentowani informatycy. Wzrost liczby pracowników jest również imponujący, z 7 pracowników w 2004 roku do ponad 35 000 w 2018.

Kapitalizacja giełdowa Facebooka, który działa w branży IT i jest notowany na giełdzie NASDAQ sięgnęła w 2018 roku ponad 600 mld USD. Głównym biznesem Facebook jest wyświetlanie reklam ponad miliardowi użytkowników. Dzięki temu, że firma może znać preferencje każdego użytkownika, kim jest, ile ma lat, czym się interesuje, jakich ma znajomych, co robi, gdzie bywa, o czym pisze, może zaserwować szyte na miarę reklamy oraz badać tendencje rynkowe.

Apple

Apple, czyli firma ze słynnym nadgryzionym jabłkiem w logo, powstała w 1976 roku. Jej założycielami byli Steve Wozniak, Steve Jobs i Ronald Wayne. Apple powstawało w garażu  w Kalifornii, aby z biegiem lat stać się największą firmą notowaną na giełdzie na świecie z kapitalizacją przekraczającą astronomiczną kwotę 1 biliona dolarów. Główną przewagą firmy było nietuzinkowe myślenie i podejście Steve’a Jobsa, którego geniusz powodował, że firma wręcz wyprzedzała i kreowała potrzebę oraz ją zaspokajała wśród klientów/użytkowników. Spółka i jej rewolucyjne rozwiązania przyczyniły się do ogromnego wzrostu sprzedaży jej produktów na całym świecie. Komputery Mac, iPhony, iPady, dodatkowe akcesoria, są znane wszystkim na całej kuli ziemskiej, a serwowane przez twórców rozwiązania są często rewolucyjne.

We współczesnym świecie branża technologiczna wychodzi na prowadzenie i to tutaj upatruje się wciąż ogromnego postępu i tendencji wzrostowej.

BMW

BMW (Bayerische Motoren Werke AG) to działająca od 1916 roku niemiecka firma z branży motoryzacyjnej zajmująca się produkcją samochodów osobowych oraz motocykli w segmencie premium. Jej założycielami byli Gustav Otto i Karl Rapp. Siedziba BMW znajduje się w Bawarii, a dokładniej w Monachium. BMW to również spółka macierzysta dla Rolls-Royce Motor Cars, jest również właścicielem i producentem samochodów marki Mini.

BMW jest jedną z trzech marek najlepiej sprzedających się samochodów na świecie, obok Mercedes-Benz oraz Audi. Swoje oddziały posiada w ponad 140 krajach. Grupa BMW bierze udział w prestiżowych wyścigach na całym świecie w tym w Formule 1. Oprócz produkcji i sprzedaży samochodów i motocykli firma oferuje także usługi finansowe, leasingowe oraz zarządzania aktywami. BMW dba o stały rozwój firmy i jej innowacyjność.

Adidas

Adidas to przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją i sprzedażą odzieży i obuwia sportowego oraz akcesoriów sportowych. Jego historia sięga 1925 roku, kiedy to w małej niemieckiej wiosce o nazwie Herzogenaurach Adolf „Adi” Dassler zaprojektował swoją pierwszą parę butów sportowych. W 1949 roku założył własną firmę Adidas i stworzył słynne trzy paski, które teraz wyróżniają charakterystyczne buty i ubrania firmy. Grupa Adidas od 2006 roku jest właścicielem firmy Reebok.

Spółka zadebiutowała na giełdzie w 1995 r., a Adidas stał się drugą na świecie firmą obuwniczą działającą w 200 krajach. Oferta obejmuje obuwie i odzież do uprawiania sportów, takich jak piłka nożna, koszykówka i hokej, a także odzież golfową i buty do chodzenia Rockport. Działalność firmy obejmuje sprzedaż hurtową, detaliczną, e-commerce związaną z dystrybucją oraz samą sprzedażą marki Adidas i produktami przejętej firmy Reebok. Firma Adidas posiada dużą sieć sklepów detalicznych - ponad 2800 punktów, we franczyzie działa 12 000 sklepów oraz ponad 120 000 hurtowni i około 50 witryn e-commerce. Dzięki oferowaniu dobrych jakościowo oraz innowacyjnych pod względem funkcjonalności i designu produktów, Adidas zajmuje czołowe miejsce wśród firm sportowych.    

CD Projekt

CD Projekt to polska firma działająca w sektorze popularnych i dynamicznie rozwijających się gier wideo. Została założona w 1994 roku przez Marcina Iwińskiego i Michała Kicińskiego. Początkowo firma zajmowała się dystrybucją i sprzedażą na rynku polskim oprogramowania na płytach CD i gier wideo z zagranicy.

Działalność firmy oparta jest o produkcję gier (Studio CD Projekt Red) oraz dystrybucję na skalę globalną przez serwis GOG.com (głównymi klientami są użytkownicy ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej). Studio CD Projekt Red zasłynęło z wydanego w 2007 roku Wiedźmina, inspirowanego postacią z książki Andrzeja Sapkowskiego. Gra okazała się ogromnym sukcesem i w ciągu kilku dni od premiery rozeszła się w ponad 35 000 egzemplarzy. Gra zdobyła wiele międzynarodowych nagród i wyróżnień.

W 2008 roku została wydzielona spółka holdingowa CD Projekt Investment, a w jej skład wchodzą CD Projekt, studio CD Projekt RED oraz GOG.com. Spółka posiada siedzibę w Warszawie, gdzie jest zatrudniona większość pracowników, jest też biuro w Krakowie oraz biuro w Los Angeles, gdzie głównym zadaniem jest koordynacja działań na rynku w Stanach Zjednoczonych.

Grupa CD Projekt w roku 2018 odnotowała przychód na poziomie 363 mln zł, z zyskiem netto 109 mln zł. Tak dobre wyniki grupa zawdzięcza między innymi dzięki sprzedaży kolejnych części z serii Wiedźmin.

Spółki, których opis znajduje się powyżej wraz z tysiącami innych akcji notowanych na 16 największych giełdach świata znajdują się w ofercie Domu Maklerskiego XTB.