Wolność finansowa - jak osiągnąć wolność finansową?

Wolność finansowa to marzenie wielu. Możliwość swobodnego decydowania o sposobie spędzania czasu, bez konieczności martwienia się o pieniądze. Niektórzy ludzie w poszukiwaniu szczęścia decydują się na życie z dala od cywilizacji lub wyznaczają sobie niematerialne cele, które nie wymagają dużych nakładów finansowych. Zdecydowana większość wybiera jednak ścieżkę życia, której integralną częścią są pieniądze i wszystko co z nimi związane. Jednocześnie każda osoba marzy o osiągnięciu stabilności finansowej - dla siebie lub własnej rodziny. 

Ale czy naprawdę każdy świadomie dąży do osiągnięcia wolności finansowej? Istnieje kilka kluczowych kwestii, które mogą sprawić, że niezależność finansowa szybciej stanie się rzeczywistością. Nie wszystkie z nich wymagają ogromnych poświęceń czy specjalistycznej wiedzy. W dążeniu do wolności finansowej bardzo ważna jest konsekwencja, świadomość i cierpliwość. Jeśli te trzy fundamenty zostaną spełnione, szanse na osiągnięcie niezależności zdecydowanie wzrosną. Zatrzymajmy się więc i zastanówmy - jak osiągnąć wolność finansową?

5 sposobów na wolność finansową

Źródło: Adobe Stock Photos

Istnieje 5 podstawowych kroków, które możesz podjąć w celu przyspieszenia osiągnięcia swojej wolności finansowej. Przyjrzyjmy się nim:

Ogranicz swoje wydatki i ustal cele finansowe

Proces osiągania wolności finansowej należy rozpocząć od głębokiej analizy swojego budżetu i wydatków. Nadmierna konsumpcja oraz przywiązywanie dużej wagi do krótkoterminowych przyjemności często sprawia, że ludzie wydają większość swoich zarobków - nawet jeśli są one wysokie. Bez odpowiedniego ograniczenia swoich wydatków prawdopodobnie nigdy nie staniesz się w pełni niezależny finansowo, ponieważ będziesz wydawać wszystkie zarobione pieniądze. 

Musisz zrozumieć, że aby ostatecznie osiągnąć wolność finansową, powinieneś zdecydować się na życie poniżej standardu, na który naprawdę cię stać. Jeśli rozważasz zakup samochodu za 200 000 złotych i posiadasz na to środki, zastanów się, czy taki pojazd rzeczywiście jest ci potrzebny do szczęścia. Być może potrzebujesz samochodu jedynie w celu dojazdu do pracy i krótkich wyjazdów, do czego w zupełności wystarczy pojazd kosztujący jedynie 50 000 złotych. Zakup tańszego samochodu może też oznaczać, że zaoszczędzisz na naprawach, częściach i kosztach jego użytkowania. Nie oznacza to jednocześnie, że powinieneś wybrać najtańszą opcję. Przed każdym większym zakupem zadaj sobie jednak pytanie - czy naprawdę tego chcesz i czy rzeczywiście tego potrzebujesz? Ogranicz impulsywne, nieprzemyślane zakupy. Więcej na temat metod oszczędzania pieniędzy możesz znaleźć w tym artykule. 

Kontroluj swój budżet domowy i wyznaczaj realistyczne cele do osiągnięcia. Spróbuj określić, ile pieniędzy możesz odłożyć w danym miesiącu. Stwórz plan i zastanów się, które wydatki pochłaniają zbyt dużą część Twojego budżetu.

Staraj się zwiększyć swoje zarobki

Oszczędzanie i kontrolowanie wydatków to jedno, ale jeśli nie skupisz się na zarabianiu większej ilości pieniędzy - droga do niezależności finansowej zajmie ci więcej czasu (i prawdopodobnie będzie wymagać więcej wyrzeczeń). Chcąc osiągnąć wolność finansową, rozważ pracę dorywczą. Możesz również rozważyć pracę w weekendy. Jeśli masz możliwość pracy zdalnej i jesteś skłonny poświęcić swój czas wolny na pracę - warto, byś rozważył taką możliwość. 

Kilka dodatkowych zleceń w miesiącu może znacząco poprawić twoje zarobki. Dodatkowa praca oznacza jednak mniej czasu na własne pasje, rodzinę i przyjaciół. W pogoni za wolnością finansową ważna jest determinacja i konsekwencja. Kilka lat zwiększonego wysiłku może znacząco przybliżyć cię do osiągnięcia wolności finansowej.

Unikaj kredytów i pożyczek

Każda pożyczka i kredyt generują dodatkowe koszty. Jeśli weźmiesz kredyt w wysokości 100 000 złotych na zakup samochodu, istnieje duża szansa, że będziesz musiał spłacić bankowi nawet 170 000 złotych. Konieczność uiszczania comiesięcznych rat oznacza wyższe koszty życia oraz mniej pieniędzy, które można przeznaczyć na inwestycje i oszczędności. W zależności od bieżących stóp procentowych, koszt kredytu lub pożyczki będzie się różnił, jednak zawsze będziesz zmuszony oddać więcej niż pożyczyłeś.

Niemniej jednak, kredyty mogą być użytecznym instrumentem finansowym. Jednym z wyjątków jest sytuacja, w której wartość nabytego w zamian za pożyczkę aktywa (na przykład mieszkanie lub dom) rośnie, amortyzując negatywny wpływ kosztów związanych z pożyczką. Oczywiście jest to sytuacja czysto teoretyczna, bo dopóki nie sprzedasz nabytej nieruchomości lub innego składnika majątku - zysk z niego jest tylko „teoretyczny”, a zwiększone koszty życia związane z kredytem - realne

Nie żyj ponad stan

Wizja mieszkania na osiedlu pełnym bogatych sąsiadów lub w „elitarnej” enklawie w centrum miasta sprawia, że wiele rodzin decyduje się na „życie ponad stan”. To prosty sposób na rozpoczęcie nieświadomego wyścigu, którego stawką jest wolność finansowa. Próba zaimponowania znajomym, sąsiadom czy zupełnie obcym ludziom posiadanymi dobrami, takimi jak nowy samochód czy ubrania, jest bezcelowa i skutkuje drastycznym wzrostem kosztów życia. Drogie restauracje, luksusowe wyposażenie domu lub gadżety technologiczne to miłe dodatki, jednak zastanów się - czy rzeczywiście ich potrzebujesz? Pamiętaj o swoim długoterminowym celu jakim jest wolność finansowa. 

Życie ponad stan i rozdmuchany konsumpcjonizm jest często przyczyną mniejszych lub większych problemów finansowych. Czy najnowszy model telefonu lub luksusowy zegarek sprawi, że poczujesz się lepiej? Jeżeli tak jest, być może powinieneś skonsultować się z psychologiem, który pomoże ci zerwać z błędnym myśleniem. Prawdziwa wartość człowieka płynie z jego zachowania - próba zaimponowania innym ludziom swoim bogactwem jest prostym przepisem na odroczenie terminu osiągnięcia prawdziwej wolności finansowej.

Poszerzaj swoją wiedzę dotyczącą inwestycji

Istnieje powiedzenie, które brzmi: “jeśli twoje pieniądze nie pracują dla ciebie nawet w nocy, przepracujesz całe swoje życie”. Jest w tym wiele prawdy, jednak nie każdy otworzy własny biznes, który zapewni mu stałe przepływy pieniężne. Interesującą alternatywą dla zwykłego oszczędzania pieniędzy jest ich inwestowanie. Warto pamiętać, że trzymanie oszczędności “w skarpecie” naraża je na negatywny wpływ inflacji - procesu, w którym pieniądz traci swoją wartość nabywczą. Inwestowanie oszczędności może w znacznym stopniu zniwelować ten efekt.  

Pamiętając o ryzyku, które w nierozerwalny sposób wiąże się z inwestowaniem, możesz zdecydować o ulokowaniu swoich oszczędności w akcjach wybranych firm, lub zdywersyfikowanych funduszach ETF. Oczywiście, dobór instrumentów finansowych będzie zależeć od takich czynników jak twój horyzont inwestycyjny czy indywidualne podejście do ryzyka. Pamiętaj, że pogłębianie wiedzy prawdopodobnie zwiększy Twój poziom świadomości, dając Ci możliwość uzyskania zwrotu z zainwestowanego kapitału.

Ważne: Pamiętaj, że zmiana nawyków, a zwłaszcza swojego życia wymaga czasu. Nie oczekuj radykalnej zmiany z dnia na dzień. Buduj realistyczne oczekiwania, także w odniesieniu do własnych finansów i traktuj osiąganie niezależności finansowej jako proces. Nie zniechęcaj się faktem, że niektórym przyszło to łatwiej, a jeszcze inni nie mieli potrzeby dążenia do wolności finansowej z powodu różnych czynników zewnętrznych. Pamiętaj, że życie nie jest pozbawione problemów. Rzeczy, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się godne pozazdroszczenia, w rzeczywistości mogą takie nie być. Choć warto skupiać się na celu, nie można zapominać o podróży. 

Oszczędzanie pieniędzy

Źródło: Adobe Stock Photos

Jak zaznaczyliśmy wcześniej - oszczędzanie pieniędzy jest ważnym elementem budowania własnej wolności finansowej. Dzięki oszczędzaniu możesz:

Ważne: Rozważ zbudowanie tzw. poduszki finansowej. Oznacza to zgromadzenie środków wystarczających na utrzymanie siebie lub całej swojej rodziny przez okres od 6 do 12 miesięcy - przy założeniu braku dochodów oraz zachowaniu stabilnych wydatków. Taka poduszka finansowa zabezpieczy Cię na wypadek kryzysu lub nagłej utraty pracy. Pamiętaj, środki tworzące poduszkę finansową powinny być jak najbardziej płynne, dlatego warto skupić się na gotówce lub instrumentach, których wartość nie podlega znacznym wahaniom i które można łatwo spieniężyć i wykorzystać w razie potrzeby (np. obligacje, lokaty bankowe itp.). Akcje, kryptowaluty, metale szlachetne, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie czy nieruchomości nie będą odpowiednimi składowymi poduszki finansowej, choć mogą stanowić świetne jej uzupełnienie.

Inwestowanie oszczędności

Źródło: Adobe Stock Photos

Aby osiągnąć wolność finansową warto rozpocząć od oszczędzania. Ale co dalej? Odpowiedzialne inwestowanie swoich oszczędności może znacząco przyspieszyć twoją podróż do niezależności finansowej. Poniżej opisujemy kilka kwestii, które warto rozważyć przed rozpoczęciem inwestowania swoich oszczędności.

Obligacje

Obligacje postrzegane są jako instrumenty o niskim profilu ryzyka inwestycyjnego. W rzeczywistości jest to forma pożyczki, za którą otrzymujesz określoną premię (zysk), a po określonym czasie pierwotna kwota inwestycji (pożyczki) jest zwracana na twoje konto. Atrakcyjność obligacji w dużej mierze zależy od aktualnego poziomu stóp procentowych w gospodarce. Przy wyższych stopach procentowych, obligacje oferują inwestorom bardziej atrakcyjne zwroty, a w środowisku niskich stóp procentowych ich rentowność zazwyczaj spada. W sprzyjających warunkach, obligacje są w stanie zapewnić stopę zwrotu powyżej poziomu inflacji przez co są one popularnym wyborem wśród inwestorów pragnących zachować wartość nabywczą swoich pieniędzy.

Akcje

Jak wynika z danych historycznych, w długoterminowej perspektywie akcje generowały najwyższe stopy zwrotu. Niemal każdy zna takie firmy jak Apple, Microsoft, Coca-Cola, McDonald's czy Nvidia. Firmy te codziennie sprzedają produkty, z których korzystają miliony konsumentów na całym świecie. Kupując akcje takich spółek, stajesz się ich współwłaścicielem i uzyskujesz m.in. prawo do części generowanego przez nie zysku - dywidendy. Jednocześnie, w momencie gdy dana spółka osiąga coraz wyższe zyski, lub inwestorzy są przekonani, że tak może stać się w najbliższej przyszłości, cena akcji które posiadasz również może wzrosnąć. Prawdziwym dylematem jest - akcje której spółki wybrać i w jakim momencie je kupić?

Akcje to popularny wybór wielu inwestorów, który może sprawić, że wolność finansowa przyjdzie szybciej niż się tego spodziewasz. Niemniej jednak, inwestowanie - również w akcje - zawsze wiązać będzie się z ryzykiem. Inwestując w akcje, musisz zdawać sobie sprawę z tego ryzyka, tak samo z tego, że rynek akcji to w dużej mierze gra emocji, które kształtują ceny. Spółki z doskonałymi modelami biznesowymi, wyraźną przewagą konkurencyjną i skutecznym zarządem mogą - ale nie muszą - gwarantować inwestorom znakomity zwrot z inwestycji. Z tego powodu, kluczowym elementem inwestowania jest właściwa analiza oraz odpowiednia wiedza na temat rynku. Chcąc inwestować oszczędności należy pamiętać o ryzyku ich utraty, dlatego warto zapoznać się z metodami ograniczania ryzyka i bezwzględnie je stosować.

Fundusze ETF

W długiej perspektywie, znaczna część spółek, które zdawały się “perełkami” upadła, co doprowadziło do znaczących spadków cen ich akcji. Jak wspomnieliśmy wyżej, rynek akcji jest szczególnie obiecujący z perspektywy inwestora długoterminowego. Prawdą jest jednak, że odsetek potencjalnych “zwycięzców” rynkowych jest ograniczony. Nawet fundusze inwestycyjne aktywnie zarządzane przez profesjonalistów mają w długim terminie problemy z osiągnięciem stóp zwrotu wyższych niż rynkowa.  

• Powyższe wnioski doprowadziły ostatecznie Johna Bogle'a, założyciela Vanguard, do stworzenia pierwszego funduszu ETF śledzącego ceny akcji spółek wchodzących w skład indeksu S&P 500. 
• Zwroty z pasywnie zarządzanego funduszu śledzącego indeks S&P 500 przez dziesięciolecia przewyższały oczekiwania i okazały się wyższe niż stopy zwrotu osiągane przez wielu profesjonalistów. 
• Inwestorzy mogą kupować udziały w funduszach ETF, które oferują zdywersyfikowaną ekspozycję na indeksy takie jak S&P 500 czy popularny Nasdaq 100. Fundusze ETF oferują ekspozycję na akcje kilkuset spółek jednocześnie, a uzyskana w ten sposób dywersyfikacja skutecznie ogranicza ryzyko związane z akcjami pojedynczej spółki. 

Inwestowanie w zdywersyfikowane fundusze ETF ogranicza ryzyko, ale nie usuwa go całkowicie. Inwestorzy wciąż narażeni są na możliwe załamania rynku, tak jak to miało na przykład miejsce w trakcie pandemii Covid-19. Niemniej jednak, w długim terminie wyceny indeksów giełdowych podążają za rozwijającą się gospodarką, a ekspozycja na szeroki rynek jest w stanie zapewnić przynajmniej “średnią” stopę zwrotu. Więcej na temat inwestowania w fundusze ETF znajdziesz w tym artykule. 

Wybierz IKE najlepsze dla Twojej emerytury

Inwestuj w ponad 4000 akcji i ETF-ów z Europy oraz USA i zyskaj możliwość zwolnienia z 19% podatku od zysków kapitałowych.

Dowiedz się więcej

Spekulacja

Inwestorzy o dogłębnej wiedzy rynkowej oraz odpowiednim doświadczeniu mogą wykorzystać swoje umiejętności do spekulacji. Jest to proces wysoce ryzykowny i dążąc do osiągnięcia wolności finansowej powinno się przeznaczyć na tą metodę inwestowania jedynie niewielki ułamek posiadanego kapitału. Niemniej jednak, wysokiemu ryzyku związanemu ze spekulacją towarzyszy potencjał osiągnięcia wysokich stóp zwrotu. 

• Istnieje wiele metod spekulacji, a wielu inwestorów wykorzystuje w tym procesie analizę techniczną. Warto zapoznać się z głównymi jej elementami, jednak kluczem do sukcesu rynkowego pozostaje konsekwencja oraz powtarzalna przewaga rynkowa. 
• Spekulacja nie może stanowić podstawy wysiłków mających na celu osiągnięcie wolności finansowej. Podejście to, choć może przynieść znaczące zyski, związane jest również z wysokim ryzykiem utraty części lub nawet całości posiadanego kapitału. 
• Straty są nieodłączną częścią obecności na rynkach finansowych. Aby osiągnąć sukces na rynku należy być w stanie wyciągać z nich wnioski. 

Odpowiednia alokacja aktywów

Inwestując swoje oszczędności, warto podjąć wysiłek odpowiedniej alokacji aktywów. Rozłożenie inwestycji na różne aktywa i rynki pomaga zachować równowagę między podejmowanym ryzykiem, a potencjalnym zyskiem. Dodatkowo, odpowiednia alokacja aktywów uwzględniająca poziom tolerancji na ryzyko oraz indywidualne cele inwestycyjne pozwala zachować spokój w okresach dynamicznych spadków na rynku.

Młodsi inwestorzy, cechujący się zazwyczaj wyższą tolerancją ryzyka oraz dłuższym horyzontem inwestycyjnym mogą oprzeć swój portfel wyłącznie o akcje. Z kolei starsi inwestorzy, którzy zbliżają się już do momentu przejścia na emeryturę powinni rozważyć bardziej konserwatywną alokację, skupiając się na obligacjach lub funduszach ETF. 

Dywersyfikacja

Dywersyfikacja to kolejny kluczowy aspekt budowania portfela inwestycyjnego. Polega ona na rozłożeniu inwestycji na różne klasy aktywów lub sektory rynku w celu ograniczenia ryzyka i zmniejszenia wpływu pojedynczej inwestycji na ogólne wyniki portfela.

Posiadając różnorodne aktywa w swoim portfelu takie jak akcje, obligacje czy fundusze ETF, jesteśmy w stanie zmniejszyć zmienność i zwiększyć potencjał długoterminowych zwrotów. Dywersyfikację można porównać do podejścia „nie wkładaj wszystkich jajek do jednego koszyka”, które może ochronić twój portfel inwestycyjny przed potencjalnymi stratami. Więcej na temat dywersyfikacji znajdziesz w tym artykule. 

Nadmierna pewność siebie

Nadmierna pewność siebie to częsty błąd w inwestowaniu, który może prowadzić do podejmowania złych decyzji, a w konsekwencji strat finansowych. Niektóre oznaki nadmiernej pewności siebie obejmują:

• Przekonanie o własnej wyższości nad innymi
• Pomijanie potencjalnego ryzyka
• Podejmowanie zbyt dużego ryzyka
• Nadmierna wiara we własne umiejętności 

Ważnym jest, aby być świadomym powyższych oznak i podchodzić do inwestowania z wyważonym i realistycznym nastawieniem.

Emocjonalne podejmowanie decyzji

Emocjonalne podejmowanie decyzji to kolejny częsty błąd popełniany przez inwestorów, który może negatywnie wpłynąć na wyniki inwestycyjne. Uleganie emocjom może prowadzić do impulsywnych i irracjonalnych decyzji inwestycyjnych, często skutkujących stratami finansowymi. Aby zapobiec podejmowaniu decyzji pod wpływem emocji, należy stosować zdyscyplinowane podejście do inwestowania, koncentrować się na długoterminowych celach i opierać swoje decyzje na obiektywnych danych i analizach.

Strategie inwestycyjne

Wybór odpowiedniej strategii inwestycyjnej jest istotny dla osiągnięcia sukcesu rynkowego w długim terminie. Wśród najważniejszych podejść do inwestowania można wymienić inwestowanie aktywne oraz inwestowanie pasywne. Aktywne inwestowanie obejmuje praktyczne zarządzanie portfelem, częstą analizę rynku oraz wybór najlepszych inwestycji w celu maksymalizacji stopy zwrotu. Chociaż podejście to może przynieść wyższe zyski, wymaga więcej czasu, doświadczenia i wysiłku. Dodatkowo, aktywne podejście do inwestowania może nieść ze sobą wyższy poziom ryzyka, przy czym nie zawsze musi przynieść stopę zwrotu wyższą niż rynkowa.

Inwestowanie pasywne opiera się z kolei na śledzeniu rynku - na przykład za pomocą funduszy ETF. To podejście zakłada osiągnięcie rynkowej stopy zwrotu, a ze względu na wykorzystywane instrumenty (m.in. fundusze ETF) charakteryzuje się niższym poziomem ryzyka oraz wymaga mniej czasu i energii. Podejście to zazwyczaj wiąże się z niższymi kosztami, ale nie zawsze musi być lepsze od strategii aktywnych.

Wolność finansowa - od czego zależy sukces?

Źródło: Adobe Stock Photos

Istnieją również mniej oczywiste czynniki, które mogą przybliżyć Cię do osiągnięcia niezależności finansowej. Poniżej wymieniamy kilka z nich. Warto pamiętać, że wolność nie dotyczy wyłącznie materialnych rzeczy.

• Otaczaj się pozytywnymi ludźmi, którzy motywują cię do działania

Ogranicz toksyczne przyjaźnie i wpływ osób, których komentarze i zachowanie utrudniają ci realizację celów. Nie oznacza to, że musisz rezygnować ze swoich bliskich, jednak ważnym jest, abyś znalazł ludzi, którzy prezentują alternatywny, pozytywny punkt widzenia oraz którzy cię wspierają w dążeniu do twoich celów.

• Zachowuj się tak, jakbyś dawał przykład innym swoimi wyborami i dyscypliną

Nie poddawaj się krytyce. Zamiast tego, spróbuj znaleźć w niej motywację do pokazania wszystkim, jak bardzo się mylą co do ciebie i twoich celów.

• Pielęgnuj przyjaźnie i kontakty z ludźmi godnymi zaufania

Staraj się otaczać ludźmi, którzy z pewnością pomogą ci w trudnych chwilach. Zwróć uwagę na przyjaźnie, których nie zawarłeś z powodów finansowych.

• Zachowaj motywację do działania poprzez wyznaczanie celów 

Wyznaczane cele powinny być konkretne, mierzalne, osiągalne, istotne oraz określone czasowo. Dopiero po określeniu wszystkich wymienionych parametrów będziesz mógł w jasny i zrozumiały sposób kontrolować własne postępy, co powinno motywować cię do dalszego działania. 

• Nie polegaj wyłącznie na motywacji - włącz do swojego życia dyscyplinę

Każdy miewa okresy, w których motywacja spada, a przyszłość maluje się w ciemnych barwach. To co wyróżnia osoby, które osiągnęły założone cele to dyscyplina i umiejętność kontynuowania wysiłków pomimo okresów słabości. Motywacja jest ważna, aby zacząć, ale to dyscyplina podtrzymuje dalszy rozwój. 

• Bądź wdzięczny za to co masz i naucz się tym cieszyć

Nie popadaj w obsesję i nie żyj wiecznie w “cieniu własnych marzeń”. Ciesz się ścieżką, którą możesz obrać, aby osiągnąć niezależność finansową.

Garść przydatnych porad

Źródło: Adobe Stock Photos

1. Jeśli nie jesteś gotowy na poświęcenia - możesz mieć problem z osiągnięciem niezależności finansowej. Rozważ swoje priorytety życiowe.
2. Jeśli prowadzisz budżet domowy ze swoim partnerem lub masz rodzinę - zastanówcie się wspólnie, w jaki sposób możecie spróbować zaoszczędzić więcej pieniędzy i lepiej zaplanować swoje wydatki.
3. Zbuduj poduszkę finansową, która pozwoli tobie lub całej twojej rodzinie przetrwać od 6 do 12 miesięcy w przypadku braku dochodów. 
4. Regularnie oszczędzaj pieniądze i pomyśl o utworzeniu dedykowanych kont oszczędnościowych.
5. Skoncentruj się na ograniczaniu wydatków, zwiększaniu dochodów i zdobywaniu wiedzy na temat inwestowania.
6. Nie zniechęcaj się - zaakceptuj fakt, że osiągnięcie niezależności finansowej jest procesem długoterminowym. To maraton, a nie sprint
7. Przywiązuj większą wagę do dyscypliny niż motywacji. Na swojej drodze wielokrotnie napotkasz kryzysy, podczas których odczujesz spadek motywacji, ale nie zniechęcaj się nimi.
8. Zaakceptuj swoją trudną sytuację i ciesz się możliwością realizacji swojego planu osiągnięcia wolności finansowej. Zrób to dla siebie i swoich bliskich
9. Zakupy online mogą pomóc w ustabilizowaniu budżetu i ograniczeniu wydatków
10. Unikaj zadłużania się - zwłaszcza w przypadku, gdy zaciągnięty dług ma zostać przeznaczony na konsumpcję.
11. Rozważ założenie konta inwestycyjnego, aby móc osiągnąć zyski kapitałowe.
12. Przed dokonaniem zakupu, sprawdź ceny w internecie - być może znajdziesz daną rzecz oferowaną po niższej cenie.