Rynek surowców

Z poniższej lekcji dowiesz się:

• Dlaczego czynniki fundamentalne są kluczowe dla rynku surowców
• Co może wpływać na ceny surowców
• Dlaczego sezonowość jest istotnym czynnikiem podczas handlu surowcami

Surowce są unikalnym sektorem rynków finansowych. Jednym z najciekawszych aspektów handlu surowcami jest kompleksowa relacja popytu i podaży pomiędzy czynnikami ekonomicznymi oraz nawykami konsumentów, co daje potencjał do ogromnej zmienności cenowej.

Podczas gdy surowce są kluczowymi komponentami produkowanych dóbr, ich wydobycie oraz konsumpcja zależą głównie od takich czynników jak klimat, sezonowość, czy zasoby. Dla przykładu, ceny ropy mocno ucierpiały w ciągu ostatnich kilku lat wraz ze znacznym przyspieszeniem wzrostu produkcji przy braku dostosowania się popytu, co doprowadziło do zwiększenia zapasów, a w rezultacie do spadku cen surowca. Poniższy artykuł wyjaśnia wszystkie istotne aspekty tradingu na rynku surowców.

Czym dokładnie są surowce?

Towar to zazwyczaj naturalny surowiec, który może zostać przetworzony i sprzedany. Do tej grupy zalicza się takie towary jak dobra rolnicze, metale, źródła energii, minerały i wiele więcej.

Warto pamiętać, że sprzedaż i zakup surowców jest zwykle przeprowadzana za pomocą standaryzowanych kontraktów terminowych na wielu giełdach. Oznacza to kolokwialnie, że nie musisz kupować beczki ropy i trzymać jej w swoim ogrodzie. Wystarczy zakupić odpowiedni kontrakt terminowy, by stać się traderem surowców. Najbardziej znaną i najstarszą giełdą surowcową jest Chicago Board of Trade (CBOT), na której traderzy mogą kupować i sprzedawać kontrakty terminowe na popularne produkty rolnicze, w tym pszenicę, kukurydzę, owies, ryż, soję i wiele innych. Niemniej jednak fakt, że handel surowcami odbywa się głównie za pomocą kontraktów, ma również swoje implikacje. Kontrakty terminowe pozwalają traderowi kupować lub sprzedawać surowce bez potrzeby przechowywania ich, co umożliwia spekulantom łatwe wejście na rynek.

Właśnie dlatego możemy podzielić traderów surowcowych na dwie grupy: realnych inwestorów oraz spekulantów. Pierwsza grupa to fizyczni kupcy oraz producenci surowców, którzy wykorzystują kontrakty terminowe na surowce do zabezpieczenia swoich interesów (tzw. hedging), czyli do tego, do czego zostały one pierwotnie stworzone. Ci traderzy mogą faktycznie przyjąć lub dostarczyć przesyłkę konkretnego surowca, gdy kontrakt terminowy wygaśnie i zostanie przestawiony do dostarczenia. Drugim typem traderów surowcowych są spekulanci. Są to traderzy, którzy handlują na rynku surowcowym wyłącznie po to, by zarobić na ruchach cenowych. Ci traderzy nigdy nie planowali przyjąć czy dostarczyć fizyczny towar, gdy kontrakt terminowy ulega wygaśnięciu. Może to mieć znaczące implikacje dla cen. Wracając do ropy, ceny drastycznie spadły w pierwszym kwartale 2016 roku. Ruch ten miał wsparcie fundamentalne, lecz był wymuszony głównie przez spekulantów, którzy spodziewali się spadku ceny ropy do 10 dolarów za baryłkę. Jako trader surowcowy, powinieneś wziąć ten aspekt pod uwagę.

Rynek surowców a analiza fundamentalna

Podczas gdy analiza techniczna jest przydatna podczas handlu surowcami, to wielu traderów woli skupić się na czynnikach fundamentalnych. Dlaczego tak jest?

Podstawą analizy fundamentalnej jest podaż i popyt. Sumują się one do prostej równości. Jednakże, rzeczy stają się znacznie bardziej skomplikowane, kiedy starasz się przewidzieć cenę w przyszłości. Ceny surowców często zależą od cyklów na rynku. Czasem podaż będzie ograniczona, a ceny wysokie, zaś innym razem jest po prostu za dużo danego surowca i ceny spadają. Generalnie, ruchy cenowe surowców przy wykorzystaniu analizy fundamentalnej można rozbić na dwa proste wzory:

1. Jeśli popyt jest większy od podaży, ceny powinny rosnąć
2. Jeśli podaż jest większa od popytu, to ceny powinny spadać

Oczywiście, zasady te zazwyczaj działają, choć nie jest to jedyny czynnik wpływający na ich ceny i często widzimy odstępstwa od tej reguły. Rynki finansowe są skomplikowanym miejscem z wieloma czynnikami mogącymi wpłynąć na ceny, również w przypadku surowców.

Jak już wcześniej wspomniano, zmiany w podaży mogą odgrywać kluczową rolę dla surowców. Podaż surowca to ilość, która pozostała z poprzednich lat produkcji oraz ilość, która jest produkowana w trakcie bieżącego roku. Na przykład obecna podaż soi zawiera plony znajdujące się w glebie oraz te, które pozostały z poprzednich lat. Im wyższa podaż (przy założeniu stałego popytu), tym niższe powinny być ceny. Na podaż może wpływać wiele czynników takich jak pogoda, całkowita liczba obsadzonego obszaru, strajki producentów, czy pracowników, choroby dotykające plony oraz technologia.

Popyt jest drugą stroną równania. Jest to ilość surowca lub towaru, jaka jest konsumowana przy danym poziomie cenowym. Generalnie, popyt wzrośnie, gdy cena surowca spadnie. Z drugiej strony dojdzie do spadku popytu, jeśli cena surowca się zwiększy. Pomyśl o prostym przykładzie. Im droższa jest benzyna, tym większe prawdopodobieństwo, że wybierzesz podróż autobusem lub rowerem, niż samochodem. Oznacza to, że Twój popyt na benzynę, a co za tym idzie na ropę naftową, będzie niższy.

Jeśli główny aspekt analizy surowców sprowadza się do popytu oraz podaży, zobaczmy na jakie dane należy patrzeć w celu oceny, czy cena danego surowca może wzrosnąć lub spaść.  

Dane do obserwowania

Jak już wcześniej wspomniano, relacja pomiędzy popytem i podażą może być kluczowa dla cen surowców. To dlatego tak istotne jest trzymanie ręki na pulsie w kwestii publikacji danych. Na przykład, traderzy na ropie obserwują cotygodniowy raport DOE (Departamentu Energii USA) na temat zmiany stanu zapasów surowca, aby zobaczyć, czy podaż lub popyt dyktują kierunek rynku. Wzrost zapasów jest oznaką niedźwiedzi, sygnalizuje większą podaż od popytu. Oto dwa najważniejsze typy raportów do obserwowania:

• Zmiany zapasów – jak pokazano na przykładzie ropy, zmiany w zapasach są interesującym sposobem na sprawdzenie, czy popyt lub prognozy grają większą rolę na rynku w danym momencie. Każdy surowiec ma własny typ raportów i każdy ma własną częstotliwość publikacji, więc jest istotne żeby być z nimi na bieżąco. Oto niektóre z raportów, które warto śledzić: ropa – API, DOE publikowane każdego tygodnia, surowce rolnicze – raport USDA publikowany w drugim tygodniu każdego miesiąca.
• Raport dotyczący bilansu – Podczas gdy zmiany w zapasach mogą wskazywać na to, która strona w danym momencie kieruje rynkiem, raport na temat bilansu może potwierdzić lub zanegować te symptomy. Są one publikowane rzadziej niż raporty o zmianie zapasów, ale mogą nieść znacznie ważniejsze informacje. Na przykład, comiesięczny raport OPEC mówiący o sytuacji na rynku ropy naftowej jest swego rodzaju raportem o bilansie. Pokazuje zmiany w popycie, podaży oraz produkcji, a także zawiera prognozy na przyszłe miesiące.

Każdy surowiec ma swój własny raport warty obserwowania, więc powinieneś zapoznać się z nimi zanim zaczniesz handlować na surowcach. Godzina publikacji to zazwyczaj moment mocnego wzrostu zmienności, więc uważaj na czas, gdy raporty są publikowane.

Sezonowość i pogoda

Sezonowość jest istotną częścią analizy fundamentalnej surowców. Podczas gdy waluty oraz indeksy mają w zwyczaju poruszać się losowo w ciągu całego roku, na surowcach można zanotować konkretne ruchy w konkretnych porach roku.

Niektóre surowce, takie jak kukurydza czy pszenica doświadczają tendencji cenowych związanych z rocznym cyklem wzrostu. Na przykład, rynki mają w zwyczaju popychać cenę niżej w trakcie zbiorów, ponieważ podaż jest wysoka, a ryzyko nieznanego wpływu pogody zostało zniwelowane. Z kolei ceny ziaren są zazwyczaj wyższe podczas sezonu siania i wzrostu, jako że spekulanci otrzymują premię związaną z ryzykiem pogodowym. Inne surowce, takie jak ropa naftowa, gaz ziemny czy metale cenne, nie mają predefiniowanych cyklów produkcyjnych opartych na porze roku, ale za to konsumenci tych produktów już tak. Na przykład, ceny ropy są zazwyczaj wyższe na wiosnę w oczekiwaniu na aktywny sezon letni dla kierowców, a gaz naturalny ma wzrosty cen jesienią, gdy dostawcy energii zaopatrują się na miesiące zimowe.

Spójrzmy na konkretny przykład. Koniec stycznia to zazwyczaj rajd byków na ziarna takie jak kukurydza czy soja. W przypadku soi, rajd sezonowy wydłuża się zazwyczaj do czasu wczesnych miesięcy letnich. Z drugiej strony, kukurydza wyhamowuje zazwyczaj w marcu. Siła ziaren jest zazwyczaj rezultatem większego ryzyka związanego z wejściem na rynki, jako że nie ma pewności co do nadchodzących zbiorów. Wiele rzeczy może pójść źle w okresie sadzenia, a traderzy wiedza, że bycze nastawienie na ziarnach może być pozycją roku, jeśli sezon siania nie pójdzie zgodnie z oczekiwaniami. Na poniższym wykresie można zobaczyć zmianę cenową pszenicy każdego miesiąca w ciągu ostatnich 5 lat.

                                        Żródło: Bloomberg

Czynnik ten prowadzi do kolejnej innej kwestii wartej obserwacji. Pogoda, jak już pokazano poprzednio, może również grać istotną rolę na rynku surowców. Im jest zimniej, tym droższy może być gaz ziemny. Co więcej, zimna pogoda może być szkodliwa dla plonów, co może posłać ceny pszenicy i innych surowców rolnych wyżej. Nie tylko sezonowość samą w sobie należy brać pod uwagę, ale również pogodę.

Czy istnieje w takim razie jakiś wzorzec, który można wykorzystać na rynku surowców dotyczący sezonowości? Nie bardzo. Sezonowość to po prostu narzędzie wskazujące, co rynki robiły najczęściej w przeszłości, ale niekoniecznie dyktuje ona co się wydarzy w danym roku, tak jak historia nie gwarantuje powtarzać się w okolicach średniej w przyszłości. Biorąc to pod uwagę istnieją szanse, że historia się powtórzy oraz to, że można osiągnąć przewagę patrząc na wzorce sezonowe przed podjęciem decyzji.

Ekscytujący rynek

Rynek surowcowy jest nieco inny od reszty. Najistotniejsze w handlu surowcami są czynniki fundamentalne, choć analiza techniczna też może odegrać swoją rolę. Jednakże, podczas handlu surowcami trader musi wziąć pod uwagę różne aspekty, w tym sezonowość czy pogodę. Co więcej, powinieneś również pamiętać, że każdy surowiec rządzi się własnymi prawami. Oznacza to, że coś co działa na rynku ropy naftowej, może być bezużyteczne jeśli zastosujemy to na pszenicę czy inne surowce rolne. Wiele czynników na które należy zwracać uwagę podczas handlu surowcami wskazuje na to, że jest to jeden z najbardziej ekscytujących rynków, ponieważ dysponujemy wieloma narzędziami, które mogą nam pomóc w momencie podejmowania decyzji o inwestycji.