Szwecja jest jedną z najważniejszych gospodarek na świecie, nawet pomimo relatywnie małej liczby ludności w kraju. Pomimo przynależności do Unii Europejskiej kraj posługuje się własną walutą - szwedzką koroną, co pozwala na pełne sterowanie polityką monetarną i dostosowywanie się do bieżącej sytuacji na rynkach walutowych. Pomimo tego, że wiele krajów dąży do tego, aby osiągnąć podobny poziom życia jak w Szwecji, to kraj nie uniknął podobnych problemów, które spotkały resztę Europy, zarówno pod względem socjalnym, jak i gospodarczym. Jak widać, bycie liderem technologicznym w Europie, utrzymywanie bardzo socjalnej polityki oraz sterowanie własną polityką monetarną nie wystarcza, aby uniknąć problemów związanych z uczestnictwem w globalnej gospodarce.
Szwedzka gospodarka
Zacznij inwestować dziś lub wypróbuj darmowe konto treningowe
Załóż rachunek rzeczywisty WYPRÓBUJ KONTO TRENINGOWE Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilnąSzwedzka gospodarka to przykład dobrze funkcjonującego modelu socjaldemokratycznego. Jej sukces opiera się na kilku filarach: innowacyjności, zwłaszcza w sektorach technologicznych, wysoko wykwalifikowanej sile roboczej, rozbudowanym systemie opieki społecznej i zrównoważonym rozwoju. Kluczową rolę odgrywa również otwartość na handel międzynarodowy i silne związki zawodowe. Model ten, choć ewoluował z czasem, wciąż jest oparty na równowadze między rynkiem a państwem. Jednakże, jak każda gospodarka, szwedzka również mierzy się z wyzwaniami, takimi jak starzenie się społeczeństwa czy zmiany klimatyczne.
Szwecja dzięki swojemu podejściu do polityki socjalnej zachęca do podejmowania ryzyka i innowacyjności. To dzięki temu mamy takie firmy jak Volvo, Saab, wiele spółek zbrojeniowych czy również rozpoznawalne na całym świecie spółki technologiczne takie jak Spotify, Skype, Viaplay czy również starsze pokolenie spółek technologicznych jak Ericsson.
Czy faktycznie jest tak dobrze? Gospodarka Szwecji łapie zadyszkę
PKB w Szwecji w 2023 roku wyniosło niemal 600 mld dolarów, natomiast w przeliczeniu na jednego na mieszkańca było to ok. 55 tys. dolarów nominalnie, co było 16 wynikiem na świecie. Według parytetu siły nabywczej było to jednak ok. 65 tys. dolarów. Choć do rekordowych poziomów jak w Luksemburgu czy Norwegii sporo brakuje, to jednak należy Szwecję zaliczać do jednych z najsilniejszych gospodarek na świecie.
Z drugiej strony gospodarka już od pewnego czasu zalicza zadyszkę. Gospodarka w zasadzie co drugi kwartał zalicza spadek gospodarczy, co oznacza brak jednoznacznego trendu. W pierwszym kwartale tego roku PKB wzrosło o 0,8% w ujęciu kwartalnym, natomiast w drugim kwartale był to spadek o 0,3% k/k. Chociaż w ujęciu rocznym cały czas obserwujemy wzrost i oczekuje się ok. 1% wzrostu za cały 2024 rok, to jednak należy zwrócić uwagę, że w 2023 roku gospodarka Szwecji uległa zmniejszeniu.
W Szwecji coraz więcej firm ogłasza upadłość. Analizując dane z czerwca, upadłość ogłosiło niemal 6 tysięcy firm, co oznacza wzrost o niemal 40% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Mniej firm to oczywiście spadek ilości miejsc pracy, a wysoka stopa bezrobocia to spory problem w Szwecji.
Po ożywieniu po pierwszym uderzeniu pandemii, szwedzka gospodarka wpadła w stagnację. Podobna sytuacja miała miejsce po 2012 roku. Źródło: Bloomberg FInance LP, XTB
Patrząc na nastroje wśród przedsiębiorców, sytuacja w Szwecji nie wydaje się być jednak zła. Czy problem jest związany w takim razie z czymś innym? Co dzieje się na rynku pracy? Źródło: Bloomberg Finance LP, XTB
Ogromne bezrobocie
Sytuacja na rynku pracy w Szwecji jest dosyć trudna. Stopa bezrobocia spadła do poziomu 7,9% za sierpień, choć w czerwcu niebezpiecznie zbliżyła się do poziomu 10%. Odsezonowana stopa bezrobocia znajduje się stabilnie na poziomie 8,3%, oscylując między 8,2% a 8,6% od pół roku. Dwucyfrowe bezrobocie było widoczne ostatni raz w tym kraju w 2021 roku. Warto pamiętać, że stopa bezrobocia w Szwecji jest jedną z wyższych w krajach Unii Europejskiej. Choć stopa bezrobocia nie odbiega mocno od 10 letniej średniej, to jednak należy zauważyć, że jej wysokość jest związana ze słabą asymilacją imigrantów. Stopa bezrobocia wśród ludzi nieurodzonych w kraju jest na poziomie ok. 17%. Spore bezrobocie jest również widoczne wśród osób o niższym poziomie edukacji. Oczywiście biorąc pod uwagę spadek stóp procentowych w ostatnim czasie, może to pobudzić gospodarkę do generowania nowych miejsc pracy, ale problem związany z bezrobociem może być w tym przypadku bardziej strukturalny, którego siłą gospodarki będzie trudno naprawić.
Odsezonowana stopa bezrobocia minimalnie spadła za sierpień, ale pozostaje na podwyższonym poziomie. Źródło: Bloomberg Finance LP, XTB
Stopy procentowe
Riksbank ocenia, że gospodarka Szwecji znajduje się w “łagodnej recesji”. Riksbank zdecydował się na to, aby w tym roku rozpocząć w tym roku obniżki stóp procentowych i będzie to robił szybciej niż wiele innych banków centralnych na świecie, czy przede wszystkim w Europie. Riksbank zdecydował się na dwukrotne cięcie stóp procentowych w tym roku, obie po 25 punktów bazowych: w maju oraz sierpniu. Główna stopa spadła wobec tego z poziomu 4% do poziomu 3,5%. Riksbank wskazuje, że w tym roku możliwe są jednak 2 lub 3 obniżki stóp procentowych. Warto jednak pamiętać, że Szwecja należała do tych państw, gdzie stosowano niestandardowe działania monetarne w latach 2015-2019 w postaci ujemnych stóp procentowych czy również skup aktywów. Pozwoliło to dosyć stabilną sytuację gospodarczą w tamtym czasie, ale jednocześnie prowadziło do ogromnego osłabienia szwedzkiej korony.
Pomimo cięć stóp procentowych w Szwecji, ich poziom wciąż wydaje się być restrykcyjny patrząc na inflację. To determinuje prawdopodobnie presję na kolejne cięcia. Źródło: Bloomberg Finance LP, XTB
Czy korona będzie poddana dalszej presji spadkowej?
Wysoka inflacja w Szwecji nie jest już problemem. Większym problemem z pewnością jest gospodarka oraz rynek pracy. Niemniej zbyt słaba korona również może nie należeć do celów Riksbanku. Para EURSEK wzrosła w 2023 roku do poziomu niemal 12. Poprzedni tak słaba korona miała miejsce w 2009 roku. EURSEK znajduje się relatywnie nisko, biorąc pod uwagę ostatnie kilkanaście miesięcy i minimalnie wyżej niż na początku tego roku. Może się jednak okazać, że SEK może niezbyt długo nacieszyć się swoją ostatnią siłą. Obniżki stóp procentowych w Szwecji mogą być silniejsze niż w strefie euro i stopy w Szwecji mogą spaść poniżej poziomów stopy depozytowej w strefie euro. To z kolei może prowadzić do presji na sprzedaż korony. Oczywiście nie musi się tak stać, ale do tego gospodarka musiałaby zacząć reagować na cięcia i odbić mocniej od całej strefy euro. Może to być jednak trudne do osiągnięcia przy obecnej wysokiej stopie bezrobocia, silnej polityce socjalnej czy również globalnych problemach geopolitycznych związanych m.in. z wojną pomiędzy Rosją i Ukrainą.
Warto pamiętać, że Szwecja, podobnie jak cała Skandynawia uważana jest za dosyć drogi kraj, ale patrząc z perspektywy trzech ostatnich lat, korona szwedzka osłabiła się w stosunku do polskiego złotego o ponad 17%. Przez lata przyzwyczailiśmy się do tego, że za szwedzką koronę płaciliśmy ok. 45 groszy. Teraz jest to już poniżej 38 kroczy, a nie można wykluczyć, że będzie jeszcze taniej. Tuż przed kryzysem finansowym z 2007 roku płaciliśmy za koronę mniej niż 35 groszy, natomiast na początku lat 90 było to bliżej 20-30 groszy. Jeśli sytuacja gospodarcza i monetarna nie zacznie wspierać w większym stopniu korony, nie można wykluczyć tego, że w Szwecji za popularne klopsiki będziemy płacić z perspektywy polskiego złotego kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt procent mniej niż obecnie.
Podsumowanie
Szwecja stoi obecnie przed szeregiem problemów, głównie wewnętrznych, choć oczywiście powiązanych również z globalną sytuacją gospodarczą czy geopolityczną. Wyższe stopy procentowe w Szwecji w porównaniu do strefy euro doprowadziły do umocnienia SEKa w porównaniu do szczytów na EURSEK z 2023 roku, ale perspektywy dalszego cięcia stóp przez Riksbank w relacji do stóp procentowych w strefie euro mogą niekoniecznie wróżyć dobrze szwedzkiej koronie. Oczywiście, jeśli gospodarka będzie radzić sobie lepiej, co nie jest wykluczone biorąc pod uwagę duży udział sektora zbrojeniowego, wtedy będzie możliwa dalsza aprecjacja SEKa i wzmocnienie wizerunku gospodarki oraz waluty na arenie międzynarodowej.
Dział Analiz XTB
Ta publikacja handlowa jest informacyjna i edukacyjna. Nie jest rekomendacją inwestycyjną ani informacją rekomendującą lub sugerującą strategię inwestycyjną. W materiale nie sugerujemy żadnej strategii inwestycyjnej ani nie świadczymy usługi doradztwa inwestycyjnego. Materiał nie uwzględnia indywidualnej sytuacji finansowej, potrzeb i celów inwestycyjnych klienta. Nie jest też ofertą sprzedaży ani subskrypcji. Nie jest zaproszeniem do nabycia, reklamą ani promocją jakichkolwiek instrumentów finansowych. Publikację handlową przygotowaliśmy starannie i obiektywnie. Przedstawiamy stan faktyczny znany autorom w chwili tworzenia dokumentu. Nie umieszczamy w nim żadnych elementów oceniających. Informacje i badania oparte na historycznych danych lub wynikach oraz prognozy nie stanowią pewnego wskaźnika na przyszłość. Nie odpowiadamy za Twoje działania lub zaniechania, zwłaszcza za to, że zdecydujesz się nabyć lub zbyć instrumenty finansowe na podstawie informacji z tej publikacji handlowej. Nie odpowiadamy też za szkody, które mogą wynikać z bezpośredniego czy też pośredniego wykorzystania tych informacji. Inwestowanie jest ryzykowne. Inwestuj odpowiedzialnie.
