Những điểm nổi bật trong cuộc gặp giữa Biden - Tập Cận Bình 🗽

Chuyến thăm Mỹ của Tập Cận Bình đỉnh điểm là cuộc gặp với Joe Biden và các lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ diễn ra một cách tích cực. Cả hai nước đều cho thấy tinh thần xây dựng trong cuộc gặp thượng đỉnh này, nhưng quan điểm chung vẫn còn mơ hồ. Các vấn đề lớn vẫn chưa được giải quyết, mặc dù Biden cho biết cuộc họp cởi mở và thẳng thắn có thể đặt nền tảng cho những cải thiện trong quan hệ hai nước. Bộ ngoại giao Trung Quốc cũng nhận định tích cực về kết quả của cuộc đàm phán và kiểm soát leo thang.

Điểm nổi bật trong cuộc gặp giữa Biden - Tập Cận Bình

• Cả hai đều không muốn sự cạnh tranh leo thang thành xung đột hoặc đối đầu và Chiến tranh Lạnh sẽ không có lợi cho cả Trung Quốc lẫn Mỹ

• Các đường dây liên lạc quân sự cũng như đường dây trực tiếp giữa các nhà lãnh đạo đã được khôi phục. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh họ nhận thức được rủi ro khi chia cắt nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc và không muốn để điều đó xảy ra.

• Theo BBC, ông Tập cho rằng vấn đề Đài Loan là vấn đề lớn nhất, nguy hiểm nhất trong quan hệ Mỹ - Trung. Mỹ không có ý định dừng vận chuyển vũ khí tới Đài Loan, bất chấp áp lực từ các nhà ngoại giao Trung Quốc 

• Hoa Kỳ đứng về phía hòa bình ở eo biển Đài Loan, nhưng chính quyền cho biết họ sẽ không dừng các chuyến hàng vũ khí đến Đài Loan, bất chấp yêu cầu từ Trung Quốc. Bên cạnh đó, Mỹ đang thúc ép Trung Quốc (nhà nhập khẩu dầu chính của Iran) tăng áp lực lên Iran nhằm xoa dịu tình hình ở Trung Đông 

• Hai nước sẽ bắt đầu đàm phán chung về an ninh và phát triển công nghệ - chủ yếu là AI. Ông Tập kêu gọi dỡ bỏ các lệnh trừng phạt xuất khẩu từ Mỹ nhằm vào lợi ích và sự phát triển của công nghệ Trung Quốc. Mặc dù vậy, các lệnh trừng phạt có khả năng sẽ được duy trì. Biden nhấn mạnh tầm quan trọng của các lệnh trừng phạt từ khía cạnh an ninh quốc gia và chỉ đề cập rằng những thứ tiếp theo sẽ không được mang đến 'khi không cần thiết'.

• Tổng thống Mỹ nhắc lại những vi phạm nhân quyền của Trung Quốc và gọi ông Tập là kẻ độc tài. Khi ông Biden đưa ra bình luận tương tự vào tháng Sáu, các quan chức Trung Quốc đã phản ứng giận dữ và mô tả nhận định này là "cực kỳ vô lý và vô trách nhiệm". Nhìn chung vấn đề trên cũng không gây ra ảnh hưởng nặng nề nào đến kết quả của cuộc đàm phán. Khi mà hai nhà lãnh đạo tập trung vào việc nối lại liên lạc với nhau.

• Ông Tập “muốn cải thiện quan hệ với Mỹ” và nói chuyện với các nhà đầu tư, nói rằng Trung Quốc đang chờ đợi họ như một người bạn của mình. Đảng Cộng hòa bày tỏ lo ngại lập trường của Biden và Đảng Dân chủ quá mềm mỏng, khiến Mỹ có thể 'không tận dụng được' thời điểm yếu kém của nền kinh tế Trung Quốc

• Nhà lãnh đạo Trung Quốc gặp CEO của các tập đoàn lớn ở Mỹ để thảo luận về môi trường đầu tư. Trong những tháng gần đây, các doanh nhân Mỹ cho rằng sự không chắc chắn về quy định và sự bất ổn ở Trung Quốc là một trong những yếu tố rủi ro đáng kể.

Kết luận

Sau nhiều ngày tháng lo ngại về vấn đề chạy đua vũ trang nguy hiểm trên toàn cầu có thể vượt khỏi tầm kiểm soát, điểm tích cực chính của cuộc gặp Biden - Tập là việc mở lại các kênh liên lạc trực tiếp cả quân sự và ngoại giao giữa các nước và các nhà lãnh đạo. Điều này có khả năng làm giảm nguy cơ leo thang và sự cố quân sự, mặc dù một số nhà phân tích nhấn mạnh rằng Mỹ có thể đang lợi dụng tình hình mới này để tăng cường sự hiện diện “an toàn” xung quanh Trung Quốc. Ông Tập cho rằng Mỹ đang bắt đầu xem xét mối quan hệ với Trung Quốc thông qua góc nhìn " thúc đẩy những chuyển đổi toàn cầu chưa từng thấy trong một thế kỷ", đây có thể được coi là tín hiệu cho thấy Trung Quốc đang dẫn đầu việc xây dựng một hệ thống thế giới thay thế cho Mỹ hoặc muốn đạt được địa vị cao hơn so với hiện tại.

Quan hệ Mỹ - Trung cải thiện?

Việc Mỹ không đồng ý ngừng vận chuyển vũ khí đến Đài Loan và duy trì các lệnh trừng phạt đối với các lĩnh vực công nghệ đặt ra dấu hỏi về việc liệu cuộc gặp của Biden với Tập Cận Bình có thực sự mang lại một bước đi khả thi để giảm căng thẳng trong bối cảnh cuộc bầu cử ở Đài Loan vào năm tới hay không. Ngoài ra, việc Biden nói ông Tập là một nhà độc tài có thể được hiểu là bằng chứng cho thấy người Mỹ không có ý định thay đổi câu chuyện và sẽ tiếp tục xếp Trung Quốc vào phe 'chuyên quyền', phân cực với khối 'Anglo-Saxon'. Nhưng việc nối lại liên lạc từ cả hai bên cho thấy có sự cải thiện trong quan hệ giữa hai cường quốc. Tuy nhiên, trong tương lai gần, không nên hy vọng sẽ có sự thay đổi về quan điểm hạn chế xuất khẩu của Mỹ, khi mà Mỹ đang muốn khẳng định vị thế của mình ở lĩnh vực công nghệ mới. Có thể tâm lý đầu tư được cho là tích cực hơn một chút sau khi cả hai nhà lãnh đạo cam kết tuân thủ các nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh. Trung Quốc, nền kinh tế đang bắt đầu suy thoái nghiêm trọng, dường như đang 'tuyệt vọng' trong việc tìm cách bơm vốn nước ngoài vào thị trường nội địa và có lẽ sẵn sàng 'khuyến khích' các công ty Mỹ quay trở lại kinh doanh ở Trung Quốc đại lục một cách mạnh mẽ.

Eryk Szmyd XTB Financial Markets Analyst