Ngày lễ Valentine đắt đỏ chưa từng có? Giá cà phê, sô cô la và vàng đạt mức đỉnh kỷ lục

Cũng giống như các dịp lễ khác, Ngày Valentine là thời điểm để trao tặng quà cho những người thân yêu. Tuy nhiên, nếu đã lâu bạn chưa mua sô cô la, một mặt dây chuyền vàng hay mời ai đó đi cà phê, thì giá cả của những món quà này có thể khiến bạn bất ngờ. Giá các mặt hàng thiết yếu để chuẩn bị quà tặng cho dịp Valentine năm nay đang đạt mức cao kỷ lục, khiến đây không chỉ là ngày lễ đắt đỏ hơn năm ngoái mà còn có thể trở thành ngày Valentine đắt nhất trong lịch sử.

Giá ca cao cao gấp đôi so với năm 2024

Năm ngoái, nhiều lần có thông tin về giá ca cao tăng cao đột biến, kéo theo nguy cơ giá sô cô la tăng mạnh. Các nhà sản xuất lớn như Hershey, Mondelez, Mars và Ferrero đã phải sử dụng lượng hàng tồn kho trong một thời gian dài, giảm kích thước thanh sô cô la hoặc hạ tỷ lệ ca cao trong sản phẩm để trì hoãn việc tăng giá. Tuy nhiên, nguồn cung hạt ca cao trên thị trường hiện nay đang ở mức thấp nghiêm trọng.

Dự trữ ca cao đã giảm xuống mức thấp nhất trong khoảng 30 năm qua, và sản lượng từ Côte d'Ivoire cùng Ghana – hai quốc gia sản xuất ca cao hàng đầu thế giới – chỉ có mức tăng nhẹ trong mùa vụ hiện tại. Các yếu tố như dịch bệnh cây trồng, thời tiết và các quy định mới đang khiến ca cao ngày càng đắt đỏ. Giá ca cao không chỉ vượt mốc 10.000 USD/tấn mà còn có thời điểm vượt qua mức 12.000 USD/tấn, tức là gấp đôi so với Ngày Valentine năm 2024.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là giá một thanh sô cô la sẽ tăng gấp đôi so với năm ngoái. Hàm lượng ca cao trong sản phẩm đã giảm, giá sô cô la còn phụ thuộc vào các nguyên liệu khác như sữa bột, đường và chi phí sản xuất. Dù vậy, giá sô cô la hiện tại đã tăng đáng kể và nhiều khả năng sẽ còn tiếp tục tăng, vì các nhà sản xuất không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chuyển chi phí sang người tiêu dùng.

Liệu tình hình có thể được cải thiện? Biến đổi khí hậu trên nhiều phương diện là không thể đảo ngược, nhưng giá cao có thể thúc đẩy nông dân đầu tư nhiều hơn, không chỉ ở châu Phi mà còn ở Nam Mỹ. Tuy nhiên, điều này lại tạo ra một vấn đề khác liên quan đến nạn phá rừng. Các quy định sắp tới của Liên minh châu Âu sẽ cấm các nhà sản xuất mua hạt ca cao từ các khu vực bị phá rừng sau năm 2020. Do đó, trong vài năm tới, giá sô cô la ở châu Âu có thể tăng mạnh, ngay cả khi lượng ca cao trên thị trường có dấu hiệu cải thiện.

Cà phê đắt chưa từng có

Vào cuối năm 2024, nhiều dự báo cho rằng giá cà phê có thể đạt mức cao kỷ lục chưa từng thấy trong 50 năm qua. Quả thật, giá cà phê Arabica không chỉ vượt mức này mà còn chạm ngưỡng 400 cent/pound, gấp 4 lần so với năm 2020!

Cách đây 5 năm, giá cà phê quá thấp đến mức chi phí sản xuất nhiều khi còn cao hơn giá thị trường, buộc nông dân – đặc biệt là ở Trung Mỹ – phải từ bỏ canh tác cà phê để chuyển sang trồng ngô, đậu nành hoặc thậm chí là cây coca, một loại cây trồng phổ biến trong khu vực. Điều này dẫn đến tình trạng cung không theo kịp nhu cầu đang tăng nhanh.

Tiêu thụ cà phê tăng không chỉ ở các thị trường chính như châu Âu và Bắc Mỹ, mà còn ở châu Á – khu vực hiện đang là động lực chính thúc đẩy nhu cầu toàn cầu. Tuy nhiên, những người trồng cà phê sống sót sau giai đoạn giá thấp của 5 năm trước lại không tránh khỏi tác động của thời tiết. Hiện tượng thời tiết La Niña và El Niño đã làm suy yếu sản lượng Robusta tại Việt Nam ban đầu, sau đó kéo theo các đợt hạn hán kéo dài ở Brazil.

Ban đầu, dự báo cho rằng mùa vụ 2024/2025 sẽ phục hồi và sản lượng cà phê sẽ tăng trở lại. Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn trái ngược. Mưa lớn tại Việt Nam và Indonesia gây ra dịch bệnh cây trồng và cản trở thu hoạch, trong khi tình trạng thiếu mưa ở Brazil làm giảm mạnh sản lượng và chất lượng cà phê. Cần lưu ý rằng Brazil là nước sản xuất Arabica lớn nhất thế giới, trong khi Việt Nam dẫn đầu về sản lượng Robusta.

Không chỉ yếu tố thời tiết tác động đến thị trường cà phê. Cựu Tổng thống Mỹ từng đe dọa áp thuế nhập khẩu 25% đối với Colombia – nước sản xuất Arabica lớn thứ hai thế giới và nổi tiếng với chất lượng cà phê cao cấp. Colombia là một trong những nhà cung cấp cà phê chính cho thị trường Mỹ, và bất kỳ mức thuế nào cũng có thể làm gián đoạn nguồn cung.

Quan trọng hơn, giá cà phê cao không có nghĩa là sản lượng sẽ tăng ngay lập tức trong ngắn hạn. Việc trồng mới cần mất vài năm để cây cà phê có thể cho thu hoạch. Do đó, nếu điều kiện thời tiết không được cải thiện – và với biến đổi khí hậu hiện nay thì khả năng này rất thấp – giá cà phê có thể duy trì ở mức cao trong nhiều năm tới, ngay cả khi mức tăng trưởng tiêu thụ cà phê toàn cầu có dấu hiệu chững lại.

Giá vàng cao nhưng nhu cầu vẫn tăng

Bên cạnh những món quà nhỏ như sô cô la hay một lời mời đi cà phê, trang sức luôn là một trong những món quà phổ biến nhất trong dịp Valentine. Trong số đó, vàng là kim loại quý được ưa chuộng nhất, và nhu cầu đối với vàng đã tăng đáng kể trong những tháng gần đây.

Năm ngoái, vào thời điểm Ngày Valentine, giá vàng chỉ hơn 2.000 USD/ounce. Hiện tại, giá vàng đã vượt 2.900 USD/ounce, thiết lập mức cao kỷ lục. Mặc dù nhu cầu vàng trang sức đã suy yếu trong các quý gần đây, chủ yếu do sự sụt giảm nhu cầu từ Trung Quốc, nhưng tại các thị trường khác như Ấn Độ, châu Âu và Mỹ, nhu cầu vẫn tiếp tục tăng.

Ngoài ra, nhu cầu mua vàng dưới dạng đồng xu hoặc thỏi vàng cũng gia tăng từ các nhà đầu tư đang lo ngại về tình hình kinh tế toàn cầu. Bên cạnh nhu cầu đầu tư, nhu cầu từ các ngân hàng trung ương cũng rất mạnh mẽ. Trong năm 2024, các ngân hàng trung ương đã mua hơn 1.000 tấn vàng, chiếm gần 1/4 tổng nhu cầu vàng toàn cầu.

Đáng chú ý, Ngân hàng Quốc gia Ba Lan là nhà mua vàng lớn nhất, với khoảng 90 tấn vàng được mua vào. Ngoài ra, các ngân hàng trung ương của Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ và Trung Quốc cũng dẫn đầu trong việc tích trữ vàng. Khi kết hợp nhu cầu đầu tư và nhu cầu từ ngân hàng trung ương, hai yếu tố này đã vượt qua nhu cầu vàng trang sức – vốn từng là nền tảng chính của thị trường vàng thế giới, thường chiếm hơn 50% tổng nhu cầu vàng.

Hiện nay, các nước Ả Rập đang thể hiện sự quan tâm lớn hơn đối với trang sức vàng, do giá cả tăng cao. Tuy nhiên, theo các thợ kim hoàn, các nhà đầu tư lớn vẫn đang chờ đợi sự ổn định về giá trước khi thực hiện các giao dịch lớn. Nhưng liệu giá vàng có hạ nhiệt? Giá vàng tăng chủ yếu do tình trạng bất ổn địa chính trị, đặc biệt là các quyết định từ chính quyền mới của Mỹ. Chỉ khi tất cả các yếu tố rủi ro trên toàn cầu được loại bỏ, mức giá vàng mới có thể điều chỉnh. Hiện tại, "phí bảo hiểm rủi ro" trên thị trường vàng được ước tính ở mức 15-20%.

Giá vàng, cà phê và ca cao đã tăng mạnh kể từ Ngày Valentine năm ngoái. Nguồn: Bloomberg Finance LP, XTB

Ngày Valentine đắt đỏ nhất trong lịch sử

Dù là Ngày Valentine, hiếm ai cân nhắc quá nhiều về giá cả khi mua quà tặng. Tuy nhiên, năm nay có thể khẳng định rằng đây sẽ là Ngày Valentine đắt đỏ nhất từ trước đến nay.

Kể từ ngày 14/2/2024, giá cà phê trên sàn giao dịch đã tăng 130%, giá ca cao tăng 68%, còn giá vàng tăng 46%. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất đối với tất cả các loại hàng hóa này là dù giá cao, lợi nhuận thực tế lại không trực tiếp chảy về tay nông dân hoặc những người lao động trong ngành khai thác.

Chừng nào điều này chưa thay đổi, sẽ không có động lực nào để sản lượng tăng lên, khiến giá cả trở lại mức bình ổn. Tất nhiên, chúng ta không cần phải mua hẳn một tấn ca cao, một bao cà phê hay một thỏi vàng để tặng người thân, nhưng nếu muốn bày tỏ tình cảm bằng một món quà ngọt ngào hoặc một món đồ trang sức bằng vàng, năm nay chắc chắn chúng ta sẽ phải chi tiêu nhiều hơn đáng kể.