Góc nhìn thị trường - Chúng ta đang đối mặt với một đợt sụp đổ thị trường chứng khoán khác?

Lĩnh vực tài chính ở Mỹ đã trải qua sự sụt giảm lớn nhất trong gần ba năm vào ngày hôm qua. Các ngân hàng của các sàn giao dịch chứng khoán quốc tế khác cũng bị ảnh hưởng bởi việc bán tháo. Tình trạng hỗn loạn đang được gây ra bởi Ngân hàng Thung lũng Silicon, sau khi chứng kiến cổ phiếu giảm 60% vào ngày hôm qua và hiện đang duy trì hướng di chuyển trong hôm nay. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng này?

Câu chuyện Lehman Brothers được viết lại?

Để duy trì tính thanh khoản, Ngân hàng Thung lũng Silicon buộc phải bán một phần trong danh mục đầu tư trái phiếu trị giá 21 tỷ USD của mình và kết quả là ngân hàng đã bị lỗ 1,8 tỷ USD. Để giúp bù đắp khoản lỗ khi bán trái phiếu, ngân hàng đã cố gắng huy động vốn hơn 2 tỷ USD. Tuy nhiên, thị trường lo ngại hiệu ứng domino sẽ xảy ra nếu ngân hàng tăng vốn không đủ khi điều kiện tài chính của nhiều start-up công nghệ được chính phủ hỗ trợ ngày càng xấu đi.

Điều gì đã gây ra tổn thất lớn như vậy?

Các ngân hàng Hoa Kỳ đang nắm giữ một lượng đáng kể trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ trong danh mục đầu tư của họ. Việc FED tăng lãi suất đã làm giá trị của các trái phiếu này xấu đi, từ đó khiến giá trị danh mục trái phiếu cũng bị ghi nhận lỗ. Tuy nhiên, tất cả những khoản lỗ này chỉ là "trên giấy tờ", được định nghĩa là khoản lỗ chưa thực hiện. Để khoản lỗ này trở thành hiện thực, ngân hàng phải bán trái phiếu của mình sớm hơn ngày mua lại, thường xảy ra do các vấn đề về thanh khoản. Và đây chính xác là những gì đã xảy ra với Silicon Valley Bank. Tuy nhiên, vấn đề tiềm ẩn với các khoản lỗ trong danh mục đầu tư trái phiếu không chỉ là mối đe dọa cho Ngân hàng Thung lũng Silicon mà còn áp dụng với một số ngân hàng lớn nhất của Hoa Kỳ. Quy mô của hiện tượng được minh họa trên biểu đồ dưới đây. Silicon Valley Bank được tô đậm bằng màu đỏ để làm nổi bật góc nhìn. 

Nguồn: Bloomberg

Các chủ ngân hàng Phố Wall đang ngồi trên đống lửa?

Giá trị của các khoản lỗ chưa thực hiện trong danh mục đầu tư của các ngân hàng lớn nhất ở Phố Wall là rất lớn và đã tăng lên đáng kể do lãi suất tăng. Cơ quan Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) vào tháng 2 đã báo cáo rằng các khoản lỗ chưa thực hiện của các ngân hàng Hoa Kỳ được giữ đến ngày đáo hạn tính đến ngày 31 tháng 12 đạt tổng cộng 620 tỷ USD, so với 8 tỷ USD một năm trước đó, trước khi Fed bắt đầu quá trình thắt chặt. Dưới đây là khoản lỗ chưa thực hiện trên danh mục đầu tư chứng khoán của bốn ngân hàng lớn nhất Hoa Kỳ.

Nguồn: Bloomberg

Silicon Valley Bank sẽ là khối domino đầu tiên?

Nếu Silicon Valley Bank không thể huy động vốn thì họ sẽ buộc phải bán thêm trái phiếu để duy trì thanh khoản. Điều này có thể gây hoang mang khi thị trường lo ngại rằng kịch bản năm 2008 sẽ lặp lại một lần nữa. Những dấu hiệu đầu tiên đã có thể nhìn thấy ngày hôm qua. Cổ phiếu của First Republic, một ngân hàng có trụ sở tại San Francisco, đã giảm hơn 16,5% sau khi chạm mức thấp nhất kể từ tháng 10 năm 2020. Đây là mức lỗ lớn thứ hai trong số các công ty thuộc S&P 500. Zion Bancorp đã giảm hơn 12% và ETF ngân hàng khu vực SPDR S&P giảm 8% sau khi chạm mức thấp nhất kể từ tháng 1 năm 2021.

Các ngân hàng lớn của Mỹ cũng bị ảnh hưởng với Wells Fargo & Co giảm 6%, JPMorgan Chase & Co giảm 5,4%, Bank of America Corp mất 6% và Citigroup Inc giảm 4%. Sau cuộc khủng hoảng hôm thứ Năm, hơn 80 tỷ USD đã "bốc hơi" khỏi thị trường chứng khoán. Giá trị của JPMorgan giảm 22 tỷ USD.

Góc nhìn bên lề

Dù vậy, có vẻ như những dự đoán về sự khởi đầu của một cuộc khủng hoảng tài chính mới nên được xem xét một cách thận trọng. Có ba lý do cho điều này:

• Thứ nhất, trái phiếu do các ngân hàng nắm giữ phần lớn là trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ, không phải trái phiếu độc hại được "bảo đảm" bởi các khoản thế chấp không sinh lãi như trường hợp năm 2008.
• Thứ hai, khoản lỗ của các ngân hàng trên danh mục trái phiếu sẽ chỉ trở thành hiện thực nếu họ phải bán chúng sớm hơn trước ngày đáo hạn cố định.
• Thứ ba, nếu các ngân hàng không gặp vấn đề về thanh khoản hiện tại, họ sẽ không phải thanh lý danh mục trái phiếu sớm hơn dự định. 

Tóm lại, điều kiện thanh khoản hiện tại của ngành ngân hàng là rất quan trọng. Các nhà đầu tư cần theo dõi tình hình tài chính của Silicon Valley Bank và liệu các đợt phát hành cổ phiếu có lấp đầy khoảng trống 1,8 tỷ USD và khôi phục tính thanh khoản của ngân hàng hay không.