Lãi suất là gì? Hiểu rõ nhất về lãi suất

Tìm hiểu về lãi suất trong năm 2023

Lãi suất là thuật ngữ có thể bạn thường nghe đến nhưng liệu bạn có thực sự hiểu chúng ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta? Từ thanh toán thế chấp đến tài khoản tiết kiệm, lãi suất đóng vai trò then chốt trong việc định hình các quyết định tài chính của chúng ta.

Lãi suất là gì?

Để hiểu rõ hơn về khả năng lãi suất sẽ tăng hay giảm như thế nào, trước tiên cần giải thích lãi suất là gì.

Khi vay tiền, lãi suất là khoản phí được tính theo phần trăm của số tiền đã vay. Nhưng tại sao lại có lãi suất? Nên nhớ rằng công ty đã vay tiền sẽ mất cơ hội tái đầu tư số tiền đó, đó là lý do tại sao tiền vay sẽ tích lũy lãi. 

Mức lãi suất được quy định bởi ngân hàng trung ương hoặc chính phủ (thường là Ủy ban Chính sách tiền tệ - MPC). Ủy ban Chính sách tiền tệ có trách nhiệm thiết lập lãi suất cơ bản, còn được gọi là lãi suất tham chiếu của ngân hàng, để kiểm soát mức lạm phát của chính phủ. Bằng cách điều chỉnh tỷ giá tham chiếu của ngân hàng, MPC có thể tác động đến mức lãi suất chung trong nền kinh tế, từ đó tác động đến các quyết định vay và tiết kiệm của người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Tăng lãi suất ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày như thế nào? Thứ nhất, nó ảnh hưởng trực tiếp đối với người đi vay, đặc biệt là những người có tài sản thế chấp cần trả. Lãi suất cao hơn dẫn đến chi phí đi vay cao hơn và khoản thanh toán hàng tháng của người đi vay cũng cao hơn (tất nhiên, quy tắc này cũng áp dụng cho các khoản vay tiêu dùng, chẳng hạn như vay để mua ô tô). Nhưng điều đó không có nghĩa là việc tăng lãi suất không mang lại lợi ích gì. Đối với những người có tiền gửi tiết kiệm, lãi suất tăng sẽ khiến lãi suất trên tài khoản tiết kiệm của họ tăng lên (lãi suất tài khoản tiết kiệm cũng có thể tăng do lãi suất tăng, mang lại lợi ích cho người tiết kiệm). Tuy nhiên, cần lưu ý là ngay cả việc giảm lãi suất nhiều nhất cũng có thể không theo kịp lạm phát, cho thấy giá trị thực của tiền tiết kiệm có thể giảm.

Ảnh hưởng của việc tăng lãi suất đến các khoảng tiêu dùng hằng ngày. Nguồn ảnh: Adobe Stock

Ngay cả khi lãi suất tăng, nhà đầu tư cũng không nên chủ quan. Vì lãi suất tăng ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của chứng khoán nợ, đặc biệt là trên thị trường trái phiếu. Khi lãi suất tăng, trái phiếu mới phát hành với lãi suất cao hơn sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư. Kết quả, trái phiếu cũ được phát hành trước đây với lãi suất thấp hơn có thể trở nên kém hấp dẫn hơn. Do giá trị của trái phiếu phát hành trước đó có thể giảm trên thị trường thứ cấp nên các nhà đầu tư thích mua trái phiếu mới với lãi suất cao hơn. Bằng cách chú ý đến tỷ giá tham chiếu của ngân hàng, bạn có thể hiểu rõ hơn và chuẩn bị cho những thay đổi lãi suất có thể xảy ra.

Các yếu tố khiến lãi suất giảm 

Lãi suất khó có thể giảm trong một thời gian ngắn vì nó còn bị tác động bởi những yếu tố xung quanh. Để hiểu tại sao lãi suất giảm, cần tìm hiểu các yếu tố tác động lên lãi suất. 

Khi nền kinh tế trải qua thời kỳ suy thoái hoặc giảm sút, các ngân hàng trung ương có thể quyết định hạ lãi suất để kích thích hoạt động kinh tế. Việc cắt giảm lãi suất như vậy sẽ khuyến khích hoạt động vay mượn và chi tiêu, từ đó làm tăng chi tiêu tiêu dùng và đầu tư kinh doanh. Giảm lãi suất để cải thiện nguồn cung tín dụng là một yếu tố phổ biến trong chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương.

Một nguyên nhân khác là lạm phát giảm mạnh. Để kích thích tăng giá và tránh giảm phát, các ngân hàng có thể quyết định hạ lãi suất khi lạm phát giảm xuống dưới mức quy định của ngân hàng trung ương (thường là khoảng 2%).

Tất nhiên, dự báo lãi suất giảm không chỉ giới hạn ở yếu tố địa phương. Các yếu tố mang tính toàn cầu như suy thoái kinh tế, những thay đổi trong chính sách kinh tế ở các quốc gia khác hoặc sự không chắc chắn trên thị trường tài chính cũng đóng một vai trò nhất định.

Mối quan hệ giữa lãi suất và lạm phát 

Lãi suất ảnh hưởng đến lạm phát như thế nào. Nguồn ảnh: Adobe Stock

Khi ngân hàng hoặc tổ chức tài chính cho vay tiền, người vay thường phải trả nhiều hơn số tiền đã vay. Điều này là do lãi suất làm cho chi phí vay tiền trở nên đắt đỏ hơn và khiến các cá nhân và công ty ngại đầu tư và vay mượn hơn.

Nói một cách đơn giản, lạm phát là sự gia tăng chung về giá cả hàng hóa và dịch vụ, tình trạng mà những hàng hóa này trở nên đắt hơn so với giá trị thực. Khi lạm phát tăng, tiền sẽ mất giá trị vì cần nhiều nguồn tiền lớn hơn để mua một thứ nào đó.

Tỷ lệ lạm phát là yếu tố chính quyết định sự thay đổi của lãi suất, vì các ngân hàng trung ương có xu hướng duy trì sự ổn định về giá. Khi tỷ lệ lạm phát tăng cao hơn mục tiêu của ngân hàng trung ương, ngân hàng có thể quyết định tăng lãi suất nhằm nỗ lực kiềm chế lạm phát và ổn định giá cả. Ngược lại, nếu tỷ lệ lạm phát giảm xuống dưới quy định, ngân hàng trung ương có thể điều chỉnh hạ lãi suất để kích thích chi tiêu và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tính đến thời điểm hiện tại, mức độ lạm phát toàn cầu vẫn ở mức cao, Cục Dự trữ Liên bang và Ngân hàng Trung ương Châu Âu dự kiến sẽ tăng lãi suất trong những tháng tới của năm 2023. Để có thể dự đoán lãi suất giảm, lạm phát phải giảm đáng kể và không nhất thiết phải là 2% được đề cập ở trên, mà là 1 con số cụ thể.

Tác động của tăng trưởng tiền lương lên lãi suất

Tăng trưởng việc làm và tiền lương cũng ảnh hưởng đến dự báo lãi suất vì chúng ảnh hưởng đến chi tiêu của người tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế tổng thể. Khi số lượng việc làm gia tăng và tiền lương tăng lên, thúc đẩy người tiêu dùng chi tiêu nhiều hơn, điều này có thể dẫn đến nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ tăng theo và đẩy giá cả thị trường tiêu dùng lên cao hơn. Lúc này, các ngân hàng trung ương có thể kiểm soát lạm phát và duy trì sự ổn định giá cả bằng cách tăng lãi suất.

Theo dõi xu hướng tăng trưởng việc làm và tiền lương có thể nhìn thấy một bức tranh rõ ràng hơn về sức khỏe tổng thể của nền kinh tế và tác động tiềm tàng của nó đối với lãi suất. Thông tin này có thể giúp đưa ra quyết định sáng suốt về chiến lược tài chính, chẳng hạn như có nên theo đuổi các cơ hội đầu tư mới hay điều chỉnh kế hoạch tiết kiệm để đối phó với những thay đổi tiềm ẩn về lãi suất.

Tăng trưởng tiền lương góp phần tăng lãi suất. Nguồn ảnh: Adobe Stock

Tác động của việc tăng lãi suất đối với các khoản vay thế chấp

Ảnh hưởng của lãi suất đến các khoảng vay thế chấp. Nguồn ảnh: Adobe Stock

Việc trả các khoản vay thế chấp có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi những thay đổi về lãi suất, đặc biệt đối với những khoản thế chấp có lãi suất thay đổi. Khi lãi suất tăng, số tiền trả hàng tháng cho các khoản vay này thường tăng lên, gây thêm áp lực lên ngân sách hộ gia đình có khoản vay thế chấp.

Việc tăng lãi suất là một tín hiệu xấu đối với những cá nhân có ý định trở thành người đi vay. Họ có thể gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận các khoản vay thế chấp. Hơn nữa, giới hạn về uy tín tín dụng đối với những cá nhân không có thu nhập đủ cao có thể ảnh hưởng đến khả năng mua bất động sản của họ. Về lâu dài, điều này có thể khiến thị trường bất động sản chững lại. Nếu số tiền trả góp cho khoản vay trở nên quá cao, những người mua tiềm năng - buộc phải trì hoãn việc mua một căn nhà hoặc một căn hộ lớn, có vị trí tốt - có thể quyết định không vay tiền hoặc chọn những bất động sản nhỏ hơn.

Tăng trưởng lãi suất dài hạn cũng có tác động tiêu cực đến nền kinh tế vì nó ảnh hưởng đến tiêu dùng cũng như đầu tư, và ở góc độ rộng hơn là hoạt động kinh tế tổng thể. Nếu nhiều người phải trả nợ hàng tháng cao hơn, khả năng tiêu dùng của họ sẽ giảm trong thời gian dài hơn. Cụ thể là cho đến khi điều kiện lãi suất được cải thiện và điều này thường không dễ điều chỉnh nhanh chóng.

Bài viết này trình bày các quan điểm về những thay đổi trong tương lai của lãi suất, liệt kê về tác động của chúng ảnh hưởng đến cả người đi vay, nhà đầu tư và nền kinh tế nói chung. Lãi suất tăng dẫn đến chi phí vay cao hơn và có thể ảnh hưởng đến sự suy thoái của thị trường bất động sản và hoạt động kinh tế.

Văn bản được cung cấp trong việc thảo luận về tác động của việc tăng lãi suất, đặc biệt là đối với các khoản vay thế chấp. Khi lãi suất tăng, các ngân hàng sẽ tăng lãi suất cho các khoản vay, bao gồm cả các khoản thế chấp. Điều này dẫn đến khoản thanh toán hàng tháng cao hơn cho người có thế chấp và về lâu dài, điều đó có nghĩa là họ sẽ phải trả khoản chi phí nhiều hơn.

Những dự đoán về lãi suất cho thấy sự gia tăng lãi suất cũng có những hậu quả tiêu cực đối với những người đi vay tiềm năng. Nó có thể khiến họ khó tiếp cận các khoản vay thế chấp hơn, đặc biệt đối với những người có thu nhập thấp hơn. Ngược lại, điều này có thể làm thị trường bất động sản chậm lại vì những người mua tiềm năng có thể trì hoãn việc mua bất động sản do khoản vay trả góp cao.

Hơn thế, tăng trưởng lãi suất dài hạn có thể có tác động tiêu cực đến nền kinh tế bằng cách ảnh hưởng đến tiêu dùng và đầu tư. Khi người dân phải trả khoản nợ cao hơn, khả năng chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ khác của họ sẽ giảm.

Tóm lại, lãi suất tăng có tác động sâu rộng đến nhiều khía cạnh, và có thể ảnh hưởng đến nhiều đối tương như người đi vay, người mua tiềm năng hoặc hoạt động kinh tế tổng thể.

Câu hỏi thường gặp

Lãi suất là gì và chúng ảnh hưởng đến đầu tư như thế nào?

Lãi suất là khoản chi phí đi vay hoặc lợi tức tiết kiệm. Khi lãi suất tăng, việc đi vay trở nên đắt đỏ hơn, có khả năng làm giảm hoạt động đầu tư. Ngược lại, lãi suất giảm có thể kích thích đầu tư.

Lãi suất được dự đoán như thế nào?

Các nhà kinh tế và phân tích tài chính sử dụng nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm dữ liệu kinh tế, tỷ lệ lạm phát, chính sách của ngân hàng trung ương và xu hướng thị trường để dự báo biến động lãi suất.

Mối quan hệ giữa lạm phát và lãi suất đầu tư là gì?

Lạm phát có thể dẫn đến lãi suất cao hơn, có khả năng làm giảm lợi nhuận thực tế từ đầu tư. Các nhà đầu tư nên xem xét tác động của lạm phát đến danh mục đầu tư của mình.

Các ngân hàng trung ương ảnh hưởng đến lãi suất như thế nào?

Các ngân hàng trung ương, như Cục Dự trữ Liên bang, sử dụng các công cụ như hoạt động thị trường mở và chính sách lãi suất để kiểm soát nguồn cung tiền và tác động đến lãi suất ngắn hạn.

Làm thế nào để bảo vệ danh mục đầu tư khỏi biến động lãi suất?

Nhà đầu tư có thể áp dụng các chiến lược phòng rủi ro và xem xét các khoản đầu tư có xu hướng hoạt động tốt trong các môi trường lãi suất khác nhau để giảm thiểu rủi ro liên quan đến biến động tỷ giá.

XTB cung cấp các sản phẩm phái sinh độc quyền. Giao dịch phái sinh có rủi ro về vốn đầu tư. 

Nội dung tài liệu này chỉ được cung cấp mang tính thông tin chung và là tài liệu đào tạo. Bất kỳ ý kiến, phân tích, giá cả hoặc nội dung khác không được xem là tư vấn đầu tư hoặc khuyến nghị được hiểu theo luật pháp của Belize. 

Hiệu suất trong quá khứ không nhất thiết chỉ ra kết quả trong tương lai và bất kỳ khách hàng quyết định dựa trên thông tin này đều hoàn toàn tự chịu trách nhiệm. XTB sẽ không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào, bao gồm nhưng không giới hạn, bất kỳ tổn thất lợi nhuận nào, có thể phát sinh trực tiếp hoặc gián tiếp từ việc sử dụng hoặc phụ thuộc vào thông tin đó. Tất cả các quyết định giao dịch phải luôn dựa trên phán quyết độc lập của bạn.