Tại sao giá Dầu sụt giảm dưới 0? - Phân tích tình hình thị trường Dầu

Tổng Kết

• Giá của hợp đồng WTI trong tháng trước giảm xuống mức âm lần đầu tiên trong lịch sử

• WTI duy trì mức giá -37,63$/thùng trong hôm qua!

• Việc giá giảm xuống mức âm là do hợp đồng hết hạn (ngày hết hạn vào ngày 21/4)

• Giá Dầu âm có ý nghĩa gì?

Ngày tồi tệ nhất trong lịch sự của thị trường Dầu

Thứ Hai, ngày 20/4 được ghi nhớ là ngày tồi tệ nhất trong lịch sử thị trường Dầu. Để giải thích ngắn gọn và đơn giản, mọi người có thể thấy giá đã giảm dưới mức 0$/thùng. Điều này có nghĩa là gì? Nói theo cách đơn giản, người bán phải trả thêm tiền cho người mua để lấy Dầu. Tất nhiên, tình hình không đơn giản như vậy. Trong thực tế, nó phức tạp hơn rất nhiều. Điều quan trọng nhất, đây là lần đầu tiên thị trường Dầu gặp phải tình huống như thế và với quy mô lớn. Hơn nữa, giá tài sản giảm xuống dưới mức 0 là sự kiện rất bất thường.

Tại sao giá Dầu lại có thể xuống mức âm?

Trước tiên cần phải nói đến toàn bộ tình hình có liên quan đến dầu WTI và việc hợp đồng tháng 5 hết hạn vào thứ ba ngày 21/4. Có nghĩa là giá rơi vào khu vực âm, chỉ liên quan một phần nhỏ đến thị trường vì hầu hết thị trường hiện đang giao dịch theo giá hợp đồng tháng 6. Các hợp đồng có ngày giao trễ hơn cũng có tính thanh khoản cao hơn hợp đồng tháng 5. Các hợp đồng có ngày giao càng trễ, giá trị được báo càng cao. Tình huống như vậy trong thị trường tương lai, được gọi là tình trạng "Bù hoãn mua". Theo lý thuyết, điều này có nghĩa là trên thị trường có rất nhiều Dầu thô và nhà sản xuất muốn dự trữ tại thời điểm hiện tại và bán ra sau đó với giá cao hơn. Vì hiện tại, với số lượng Dầu đó trên thị trường chưa cần dùng đến.

Tiếp tục, cần lưu ý rằng các hợp đồng WTI hoạt động theo phương thức cần phải giao hàng - có nghĩa là trừ khi lệnh đã đóng, nếu không người mua hoặc người bán sẽ phải nhận hoặc giao Dầu thô vật chất. Có thể xem thông số giao hàng đối với các hợp đồng được thông báo trên CME Exchange như sau.

Một khi hợp đồng hết hạn, cần phải thực hiện giao hàng vật chất. Mục thông tin giao hàng được nêu rõ trong bảng trên phần "Delivery". Xin lưu ý mỗi hợp đồng tương đương 1000 thùng dầu. Nguồn: CME 

Giá của hợp đồng dầu tháng 5 vẫn ở mức âm. Đây là mức chênh lệch lớn nhất giữa hợp đồng tháng trước và tháng sau trong lịch sử. Như trên biểu đồ, mức chênh lệch trong tháng tháng trước không lớn như vậy (đường màu xanh lá). Mức chênh lệch giữa hợp đồng tháng 6 và tháng 7 khoảng 5$/thùng dầu. Nguồn: Bloomberg

Thực tế điều gì đang diễn ra?

Chúng ra có thể thấy rằng hợp đồng dầu WTI trong tháng 5 kết thúc phiên giao dịch trong hôm qua với giá -40$/thùng. Biểu đồ trên cũng cho chúng ta thấy mức giá của hợp đồng tháng 6 (đường màu xanh dương) và số lượng hợp đồng đang mở tại cả 2 thời điểm (khu vực chính giữa, tháng 5 màu xám, tháng 6 màu đỏ). Hàng bên dưới, cho thấy thông tin khối lượng giao dịch (tháng 5 màu xám, tháng 6 màu cam). Nguồn: Bloomberg

Như đã nói ở trên, khi hợp đồng hết hạn thì cần phải giao và nhận hàng. Tuy nhiên, việc giao nhận khá hiếm khi xảy ra, chỉ chiếm khoảng 1 - 10% trong tất cả hợp đồng giao dịch tương lai.

Làm sao để nhận thấy lời lỗ đối với hợp đồng tương lai? Những người tham gia vào thị trường thực hiện bằng cách mở lệnh ngược lại với cùng khối lượng. Ví dụ, nhà đầu tư mua 4 hợp đồng WTI tương lai, anh ấy có thể đóng lệnh bằng cách bán 4 hợp đồng WTI tương lai (cùng thời gian hết hạn). Đối với thanh khoản thị trường, có thể dễ dàng thấy được việc giao dịch bù trừ như vậy và không cần phải giao nhận hàng vật chất khi đóng lệnh. Tuy nhiên, hôm qua thị trường tháng 5 đã không có thanh khoản. Tất cả mọi người đều bán ra và không có người mua cho đến tận nửa đêm ngày hết hạn. Số lượng hợp đồng đang mở rất thấp (dưới 16k hợp đồng) và khối lượng giao dịch thậm chí còn thấp hơn (chỉ 2489!). Các nhà sản xuất Dầu có thể đã không muốn nới lỏng giao dịch phòng hộ mà thực sự muốn giao Dầu.

Một lời giải thích khác là việc các nhà sản xuất Dầu bán thêm để cố gắng xả kho, dành chỗ cho lượng Dầu mới đang được sản xuất. Điều này dẫn đến việc các nhà sản xuất còn sẵn sàng trả thêm tiền để ai đó giúp họ mang Dầu đi, để giúp họ tránh việc ngưng sản xuất (thường thì chi phí cho việc ngưng sản xuất rất cao).

Tóm lại, hôm qua có gần 16,000 hợp đồng còn lại vào cuối phiên hôm qua, tương đương với 16 triệu thùng dầu. Giả sử rằng tất cả những hợp đồng đó đều là hợp đồng Mua thì cần phải tìm gấp kho chứa cho 16 triệu thùng Dầu.

Khó khăn của việc giao hàng đến từ đâu?

Nền kinh tế suy thoái, nguồn cung dầu tràn lan và cuối cùng là đại dịch virus Corona đã gây ra tình trạng dư cung lớn nhất trên thị trường dầu trong lịch sử. Việc này gây áp lực giảm giá lớn và dẫn đến tình trạng bù hoãn mua trên thị trường là rất cao. Các nhà sản xuất và nhà đầu tư thích dự trữ dầu thô để bán ra với giá cao hơn trong tương lai. Nhưng đổi lại vấn đề là các kho dự trữ toàn cầu lại đầy.

Ước tính, Hoa Kỳ có sức chứa dự trữ 180-280 triệu thùng Dầu. Giả sử rằng kho dự trữ tăng thêm trung bình 10 triệu thùng mỗi tuần, sản lượng và nhu cầu không thay đổi, thì kho dự trữ sẽ đầy trong nửa năm hoặc sớm hơn. Đối với mặt bằng chung, kho dự trữ toàn cầu có thể chứa khoảng từ 0,9 đến 1,8 tỷ thùng. Trong trường hợp nhu cầu vẫn ngưng và sản lượng vẫn ở mức 100 triệu thùng mỗi ngày thì tất cả kho dự trữ dầu sẽ đầy trong vòng 9 đến 18 ngày. Với mức cung vượt quá 10 triệu thùng, dĩ nhiên, sẽ nhân 10 lần như vậy. Về lý thuyết, không có lý do để hoảng loạn. Tình huống sẽ khác đi khi chúng ta nhìn vào Cushing, Hoa Kỳ.

Cushing là địa điểm chính giải quyết các hợp đồng tương lai và giao hàng của Mỹ. Đây cũng là một trong những trung tâm dự trữ Dầu lớn nhất ở Mỹ và hầu như mọi ống dẫn dầu đều dẫn đến nơi này. Đây cũng là nơi có nhiều đường ống dẫn dầu đến các nhà máy lọc dầu hoặc trung tâm lưu trữ lớn nhất. Nơi này có lợi nhuận cao nhất trong dịch vụ kho dự trữ do khả năng bán dầu rất nhanh.

Thông tin chỉ ra rằng kho dự trữ tại Cushing đang thực sự cạn kiệt. Người ta ước tính rằng tại Cushing có sức chứa tới 90 triệu thùng nhưng vì lý do kỹ thuật và xuất nhập khẩu, con số này chỉ ở khoảng 76-80 triệu thùng.

Trong 2 tuần qua, các kho dự trữ dầu tại Cushing đã tăng khoảng 6 triệu thùng mỗi tuần. Giả sử tình hình sẽ tiếp tục ở cường độ này và sức chứa tối đa là 80 triệu thùng, Cushing sẽ hết chỗ lưu trữ trong 4 tuần tới!

Mức dự trữ dầu tại Cushing đang tăng nhanh. Vượt qua mức cao nhất 5 năm nhưng với tốc độ này, dung lượng lưu trữ có thể hết rất sớm. Nguồn: Bloomberg

Ngoài ra, một vài yếu tố khác có thể giải thích tại sao không có người mua dầu. Các nhà máy lọc dầu ở Mỹ cũng không cần nhiều dầu vì nhu cầu giảm mạnh và việc vận chuyển đường ống cũng đang bị hạn chế.

Điều này có ý nghĩa như thế nào đối với giá dầu tương lai?

Về mặt lý thuyết, thị trường không nên lo lắng quá nhiều về việc hợp đồng hết hạn. Mặt khác, có khả năng cao tình huống đó sẽ lặp lại trong tương lai. Nếu trong ngắn hạn vấn đề kho dự trữ vẫn còn và giá tiếp tục giảm, có khả năng vấn đề sẽ còn lớn hơn trong tương lai. Giá hợp đồng WTI trong tháng 6 giảm xuống thấp khoảng 11$/thùng tại một thời điểm của phiên giao dịch. Điều tồi tệ nhất có thể đang ở phía trước, vì quỹ dầu mỏ lớn của Mỹ - USO - nắm giữ khoảng 20% số lượng hợp đồng tháng 6 và dự kiến sẽ còn tiếp tục nắm giữ chuỗi hợp đồng tương lai từ tháng 5 đến tháng 8. Việc sụt giảm đang diễn ra có thể làm cho USO cố gắng bán tháo trước thời hạn.

Theo ý kiến của chúng tôi, tình hình sẽ được cải thiện một khi nhu cầu bắt đầu hồi phục hoặc việc phục hồi diễn ra như dự kiến. Kỳ vọng về các kho dự trữ giảm sẽ giúp các hợp đồng ngắn hạn phục hồi và hạn chế tình huống bù hoãn mua trên thị trường.

Giá dầu trong bối cảnh các kho dự trữ bắt đầu mất dần sức chứa trong ngắn hạn. Nguồn: xStation5