Pháp Đứng Trước Ngã Rẽ Lịch Sử: Giáng Sinh Định Mệnh của Chính Phủ Barnier

Chính phủ Michel Barnier có vượt qua được kỳ Giáng Sinh này?

Đây là câu hỏi đang làm xôn xao giới truyền thông và chính trị Pháp trong nhiều ngày qua. Marine Le Pen, lãnh đạo đảng Tập hợp Quốc gia (cực hữu), đã công khai đe dọa lật đổ chính phủ nếu họ sử dụng Điều 49-3 của Hiến pháp để thông qua ngân sách năm 2025 mà không cần bỏ phiếu. Lời đe dọa này xuất phát từ các biện pháp thắt lưng buộc bụng do chính phủ công bố, bao gồm việc hoãn điều chỉnh lương hưu thêm 6 tháng và bình thường hóa thuế điện.

Tuyên bố của Le Pen đã gây ra một làn sóng chấn động trên thị trường trái phiếu: chênh lệch lợi suất giữa nợ công Pháp và Đức đã đạt 84,1 điểm cơ bản (0,841%), mức cao kỷ lục kể từ cuộc khủng hoảng Eurozone. Chênh lệch này hiện đã vượt qua cả Hy Lạp (83,8 điểm cơ bản) và Tây Ban Nha (74 điểm cơ bản). Thị trường chứng khoán Pháp, vốn đã suy yếu do bất ổn chính trị từ việc giải tán quốc hội vào mùa hè năm ngoái, hiện đang kém hơn so với thị trường Đức. Một cuộc khủng hoảng chính trị mới, kết hợp với việc không thể thông qua ngân sách, có thể đẩy Pháp vào một cuộc khủng hoảng tài chính chưa từng có kể từ khủng hoảng Eurozone.

Tình hình càng thêm tồi tệ, khi cơ quan xếp hạng tín nhiệm Standard & Poor’s dự kiến công bố đánh giá về khả năng thanh toán của Pháp vào thứ Sáu, ngày 29 tháng 11. Việc hạ bậc triển vọng từ "ổn định" xuống "tiêu cực" giờ đây dường như là điều không thể tránh khỏi.

Thâm hụt ngân sách và chi tiêu công mất kiểm soát

Với mức thâm hụt ngân sách dự kiến 6,1% GDP vào năm 2024 và mục tiêu 5% vào năm 2025, Pháp tiếp tục là một trong những quốc gia có mức thâm hụt cao nhất khu vực Eurozone. Bộ máy nhà nước đang phình to, khi chi tiêu công chiếm 57% GDP, gần một nửa trong số đó dành cho các khoản chi xã hội. Tình trạng này có vẻ khả thi khi Pháp còn có thể ẩn mình dưới "chiếc ô" của Đức, nhưng nay, khi nước láng giềng cũng đang gặp khó khăn, chính phủ buộc phải tập hợp đủ dũng khí để đưa ra những lựa chọn khó khăn nhưng cần thiết.

Mặc dù các biện pháp cắt giảm chi tiêu do Michel Barnier đề xuất là bước đi đúng hướng, chúng có thể không đủ mạnh. Chẳng hạn, chi phí lương hưu – mục chi lớn nhất trong ngân sách nhà nước – lại đang mang lợi ích cho nhóm tuổi vốn dĩ giàu nhất trong xã hội, một trường hợp hiếm thấy trên thế giới ngoài Nhật Bản. Sẽ hợp lý hơn nếu chính phủ xem xét áp trần đối với các khoản lương hưu cao nhất, đồng thời tăng cường hỗ trợ cho các khoản lương hưu nhỏ hơn. Điều này sẽ giúp tiết kiệm chi tiêu cho những người không cần hỗ trợ trong khi vẫn bảo vệ được các nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Áp lực gia tăng lên lãi suất

Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Pháp hiện đang ở mức khoảng 3,018%. Biểu đồ cho thấy lợi suất này đang hình thành một mô hình tam giác, với ngưỡng kháng cự quan trọng ở mức 3,166%. Nếu ngưỡng này bị phá vỡ, đặc biệt do hiệu ứng lan truyền từ thị trường trái phiếu Mỹ liên quan đến chính sách của Donald Trump, lợi suất có thể tăng lên 3,604%. Sự gia tăng này sẽ là một đòn giáng mạnh vào tài chính công của Pháp, khiến việc tái cấp vốn nợ trở nên khó khăn hơn đáng kể.

Ngược lại, nếu Michel Barnier có thể thông qua các cải cách của mình và giữ vững chính phủ đến năm 2025, lãi suất có thể hạ nhiệt, xuống dưới 2,768% với mục tiêu 2,643%.

Nhà đầu tư trong trạng thái căng thẳng

Không nghi ngờ gì, sự chú ý của các nhà đầu tư sẽ tiếp tục tập trung vào tình hình chính trị tại Pháp trong suốt tháng 12. Mọi tin tức, dù tích cực hay tiêu cực, đều có khả năng tạo ra những phản ứng mạnh mẽ trên thị trường. Sự ổn định kinh tế và uy tín tài chính của quốc gia này đang đứng trước thử thách lớn trong những tuần tới.

Matéis Mouflet, Markets Analyst, XTB France