Đậu nành đã được trồng ở Đông Á trong hơn 5000 năm, tuy nhiên cho đến thế kỷ 18 tại Châu Âu, đậu nành mới được biết đến trên khắp thế giới như một nguồn dầu và protein quan trọng. Mặt hàng này được sử dụng để tạo ra nhiều sản phẩm thực phẩm khác, chẳng hạn như đậu phụ, tempeh, shoyu, miso và sữa đậu nành. Hầu hết đậu nành được sử dụng để chiết xuất dầu được sử dụng cho mục đích ẩm thực. Bã đậu nành còn lại sau khi chiết xuất được sử dụng làm thức ăn cho gia súc. Một phần ba sản lượng đậu nành của thế giới được sản xuất tại Mỹ, trong khi 37% được xuất khẩu, từ đó trở thành lương thực chính của nhiều quốc gia.
Tổng quan thị trường đậu nành
Thị trường đậu nành toàn cầu đã tăng trưởng nhanh chóng trong vài năm qua và có khả năng tiếp tục xu hướng này trong những năm tới nhờ nhu cầu ngày càng tăng, đặc biệt là từ việc sử dụng rộng rãi trên các quốc gia đang phát triển. Theo dữ liệu dự đoán từ Transparency Market Research, thị trường đậu nành toàn cầu sẽ tăng lên 215,746 tỷ USD vào năm 2025.
Bên cạnh đó, sự thay đổi trong thói quen ăn uống trước đây của người dân ở nhiều quốc gia đang phát triển nhằm cải thiện mức sống của họ có thể chuyển đổi thành sự sụt giảm trong tiêu thụ thịt và nhu cầu cao hơn với các thực phẩm lành mạnh.
Vậy nên, có thể nói thị trường đậu nành có thể hưởng lợi từ cả hai xu hướng này vì đậu nành là thành phần được ưa chuộng trong thức ăn chăn nuôi và ăn uống nhờ đặc tính có lợi cho sức khỏe. Ngoài ra, các mô hình biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến điều kiện thời tiết và sản xuất cây trồng cũng có thể ảnh hưởng đến nguồn cung đậu tương và các loại cây trồng khác.
Công dụng của đậu nành
Hầu hết mọi người tin rằng đậu nành chủ yếu được sử dụng trong sản xuất thực phẩm, đặc biệt là ở các quốc gia Châu Á, nhưng trong thực tế ¾ tổng số đậu nành lại được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi.
Bên cạnh đó, đậu nành cũng được sử dụng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp khác, có thể kể đến như:
- Dầu - Đậu nành có khoảng 18% lượng dầu, loại dầu này thường được sử dụng làm nguyên liệu trong nhiều món ăn và dầu ăn. Sau khi chiết xuất dầu, bã đậu nành còn lại sẽ được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi. Theo nghiên cứu từ Statista, dầu đậu nành là loại dầu thực vật phổ biến thứ hai trên toàn thế giới, chỉ xếp sau dầu cọ. Tại XTB, bạn có thể tìm thấy hợp đồng SOYOIL CFD trên nền tảng giao dịch xStation5.
![]()
Biểu đồ tiêu thụ dầu thực vật trên toàn thế giới từ khoảng 2013/2014 đến 2021/2022. Nguồn: Statista
- Nhiên liệu sinh học Biofuel - Khoảng 2% đậu nành được sử dụng để sản xuất nhiên liệu sinh học. Trong phân khúc này, đậu nành tiếp tục nhường chỗ cho ngô, nhưng sự quan tâm của các nhà sản xuất vẫn tăng lên hàng năm.
- Bút chì màu Crayons - Bút chì màu thông thường được tạo nên bởi dầu mỏ có thể thay thế bằng chì màu đậu nành không độc hại.
- Các ứng dụng khác - Đậu nành cũng được sử dụng trong việc sản xuất nến, chipboard, vật liệu composite, mô hình, bọt đậu nành và các sản phẩm khác.
Các nhà sản xuất và tiêu dùng chính
Có 3 quốc gia chiếm 80% sản lượng đậu nành hàng năm trên toàn cầu. Nhà sản xuất lớn nhất là Hoa Kỳ với sản lượng khoảng 108 triệu tấn mỗi năm, chiếm ⅓ nguồn cung thế giới. Brazil đứng thứ hai, sản xuất khoảng 87 triệu tấn mỗi năm và Argentina đứng thứ ba có sản lượng 53 triệu tấn mỗi năm. Ngoài ra, Trung Quốc, Ấn Độ, Paraguay, Canada, Mexico và Liên minh Châu Âu cũng là những nhà sản xuất quan trọng trong ngành công nghiệp này.
![]()
Top 10 quốc gia sản xuất dầu và đậu nành tính theo sản lượng thế giới. Trung Quốc, Hoa Kỳ, Brazil và Argentina là những nhà sản xuất và tiêu thụ dầu đậu nành lớn nhất. Nguồn: USDA
Các yếu tố ảnh hưởng đến giá đậu nành
- Đồng USD - Tương tự như nhiều hàng hóa khác, giá đậu nành cũng được định giá bằng đồng đô la Mỹ, do đó, bất kỳ biến động nào của đồng bạc xanh đều có thể tác động đáng kể đến giá đậu tương. Nhìn chung, đồng USD yếu hơn có thể đẩy giá đậu nành lên cao hơn trong khi đồng USD mạnh lên cũng có nghĩa là giá sẽ thấp hơn.
- Sản lượng của Hoa Kỳ - Với cương vị là nhà sản xuất và xuất khẩu lớn, bất kỳ bất ổn chính trị hoặc cú sốc nguồn cung nào do điều kiện thời tiết gây ra có thể tác động đáng kể đến sản lượng sản xuất toàn cầu.
- Các loại dầu thay thế - Dầu hạt cải và dầu thầu dầu là đối thủ cạnh tranh chính của dầu đậu nành. Tính sẵn có, nhu cầu, thay đổi giá của các loại dầu khác thường cũng sẽ ảnh hưởng đến giá dầu đậu nành.
- Nhu cầu từ các nền kinh tế mới nổi - Các quốc gia như Ấn Độ, Nam Phi và Trung Quốc với dân số tăng nhanh buộc các quốc gia này phải nhập khẩu nhiều đậu nành hơn. Điều này có thể dẫn đến việc giá của các sản phẩm đậu nành tăng lên nếu nguồn cung vẫn giữ ở mức cũ trong thời gian dài.
- Trợ cấp Ethanol - Để tăng sản lượng ethanol, chính phủ Hoa Kỳ đã khuyến khích nông dân Hoa Kỳ gia tăng diện tích trồng ngô. Nếu các khoản trợ cấp này dừng lại, nhiều nông dân có thể chuyển sang trồng đậu tương. Điều này sẽ thúc đẩy nguồn cung và tạo áp lực lên giá đậu nành.
Các dữ liệu quan trọng với giá đậu nành
- Báo cáo Ước tính Cung và Cầu Nông nghiệp Thế giới (WASDE) của USDA cung cấp phân tích toàn diện về thị trường đậu tương, thường góp phần gây ra biến động giá lớn.
- Báo cáo Trồng trọt Triển vọng của USDA cho thấy có bao nhiêu mẫu ngô hoặc đậu nành sẽ được trồng ở vùng Trung Tây Hoa Kỳ.
- Các báo cáo về trữ lượng ngũ cốc được Cơ quan Thống kê Nông nghiệp Quốc gia (NASS) công bố bốn lần mỗi năm và cung cấp thông tin cập nhật về dự trữ đậu tương và các loại ngũ cốc và hạt có dầu chính khác theo tình trạng và vị trí (lưu trữ tại trang trại hoặc ngoài trang trại).
- Báo cáo sản xuất cây trồng được phát hành hàng tháng và chứa dữ liệu sản xuất cây trồng của Hoa Kỳ, bao gồm diện tích, diện tích thu hoạch và sản lượng. Báo cáo cũng chứa bản tóm tắt thời tiết hàng tháng, bản tóm tắt nông nghiệp hàng tháng và phân tích lượng mưa và mức độ sai lệch so với bản đồ lượng mưa thông thường trong tháng.
Hướng dẫn giao dịch đậu nành
Các nhà đầu tư có một số cơ hội để đầu tư vào thị trường đậu nành, bao gồm cổ phiếu CFD đậu nành, quỹ ETF đậu nành, hợp đồng tương lai đậu nành và hợp đồng quyền chọn đậu nành tương lai.
Giá đậu nành có mối tương quan cao với các mặt hàng nông nghiệp khác, đặc biệt là ngô. Cả hai loại ngũ cốc đều yêu cầu điều kiện phát triển tương tự nhau, vì vậy nông dân thường bắt đầu mùa gieo trồng bằng cách chọn trồng ngô hay đậu nành. Việc tìm giá hiện tại của các hợp đồng tương lai của mỗi loại ngũ cốc và so sánh "chênh lệch ngô và đậu tương" - tỷ lệ giá ngô với giá đậu tương - có thể rất hữu ích. Ngoài ra, các giao dịch chênh lệch, trong đó hai hợp đồng tương lai đậu nành khác nhau được mua và bán đồng thời, là một cách phổ biến để các thương nhân đặt cược vào đậu nành so với các mặt hàng nông sản khác.
Cũng nên nhớ rằng điều kiện thời tiết hoặc bệnh dịch có thể có tác động đáng kể đến mùa màng và thường dẫn đến sự biến động giá cả gia tăng. Ngoài ra, các nhà đầu tư cần lưu ý các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến nguồn cung đậu tương, chẳng hạn nếu giá thịt giảm, nhu cầu đối với các sản phẩm thay thế làm từ đậu nành như đậu phụ cũng có thể giảm.
![]()
Bảng so sánh diện tích đất dành cho canh tác ngô và đậu nành từ năm 1926 đến 2022.
Vào năm 2022, nông dân Hoa Kỳ có kế hoạch trồng ít ngô hơn đậu nành. Đây là tình huống thứ ba trong lịch sử sau năm 1983 và năm 2018. Chính phủ Hoa Kỳ đã khuyến khích nông dân giảm diện tích vào năm 1983 để hỗ trợ giá thấp trong khi năm 2018 chứng kiến chiến tranh thương mại Hoa Kỳ-Trung Quốc. Nhưng trong năm 2023, ngô sẽ thay thế. Nguồn: Bloomberg.
Xin lưu ý rằng dữ liệu trình bày ở trên đề cập đến hiệu suất trong quá khứ và không phải là chỉ báo đáng tin cậy cho hiệu suất trong tương lai.
![]()
Tỷ lệ giá đậu nành so với ngô từ năm 2000 đến năm 2022.
Vào năm 2022, tỷ lệ đậu nành so với giá ngô giảm đáng kể nhưng vẫn ở mức trên 2,00 - mức từng chứng kiến sự đảo chiều trong lịch sử. Nguồn: Bloomberg
Xin lưu ý rằng dữ liệu trình bày ở trên đề cập đến hiệu suất trong quá khứ và không phải là chỉ báo đáng tin cậy cho hiệu suất trong tương lai.
Xin lưu ý rằng dữ liệu trình bày ở trên đề cập đến hiệu suất trong quá khứ và không phải là chỉ báo đáng tin cậy cho hiệu suất trong tương lai.
Tổng kết
Thị trường đậu nành gần đây đã có những bước tăng ngoạn mục và nhiều yếu tố cho thấy xu hướng này có thể tiếp tục trong tương lai, xét đến việc sử dụng loại ngũ cốc này trong nhiều lĩnh vực. Dầu đậu nành cũng là một sản phẩm đặc biệt thú vị, mức độ phổ biến tăng lên hàng năm đưa Soyoil trở thành một cơ hội đầu tư thú vị. Bạn có thể giao dịch cả hai sản phẩm này tại XTB thông qua hợp đồng CFD SOYBEAN và CFD SOYOIL. Hợp đồng CFD là sản phẩm có nhiều tính năng thú vị bao gồm:
- Công cụ phái sinh có giá dựa trên giá của hợp đồng nhất định
- Đòn bẩy
- Khả năng đầu tư trên cả giá tăng và giá giảm
Khả năng thực hiện các vị thế mua (lệnh mua) hoặc vị thế bán (lệnh bán) kết hợp với việc sử dụng cơ chế đòn bẩy tài chính làm cho các loại hợp đồng này hiện là một trong những loại giao dịch linh hoạt và phổ biến nhất trên thị trường tài chính.
Ví dụ: Nếu bạn tin rằng giá đậu nành sẽ giảm, bạn có thể đặt lệnh bán khống CFD đậu nành và lợi nhuận của bạn sẽ tăng theo bất kỳ mức giá nào giảm xuống dưới mức mở lệnh của bạn. Tuy nhiên, nếu giá tăng, bạn sẽ bị lỗ cho mỗi lần tăng giá. Mức lãi hay lỗ bao nhiêu sẽ tùy thuộc vào quy mô vị thế của bạn (quy mô lot) và quy mô biến động giá thị trường. Nhược điểm chính và cho đến nay là quan trọng nhất của hợp đồng giao dịch CFD là khả năng thua lỗ đáng kể vượt quá giá trị hợp đồng ban đầu, vì vậy bạn cần phải hiểu rõ về các công cụ này và hệ thống quản lý rủi ro thích hợp để tránh những tổn thất đáng kể. Tìm hiểu thêm về giao dịch CFD - Giao dịch CFD là gì?
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng giao dịch CFD dùng đòn bẩy có rủi ro cao, đòn bẩy giúp tăng lợi nhuận tiềm năng nhưng cũng làm tăng nguy cơ thua lỗ. Ngay cả những nhà giao dịch kỳ cựu nhất cũng có thể mắc sai lầm, do đó, hình thức đầu tư này sẽ không phù hợp với tất cả mọi người.
XTB cung cấp các sản phẩm phái sinh độc quyền. Giao dịch phái sinh có rủi ro về vốn đầu tư.
Nội dung tài liệu này chỉ được cung cấp mang tính thông tin chung và là tài liệu đào tạo. Bất kỳ ý kiến, phân tích, giá cả hoặc nội dung khác không được xem là tư vấn đầu tư hoặc khuyến nghị được hiểu theo luật pháp của Belize.
Hiệu suất trong quá khứ không nhất thiết chỉ ra kết quả trong tương lai và bất kỳ khách hàng quyết định dựa trên thông tin này đều hoàn toàn tự chịu trách nhiệm. XTB sẽ không nhận trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào, bao gồm nhưng không giới hạn, bất kỳ tổn thất lợi nhuận nào, có thể phát sinh trực tiếp hoặc gián tiếp từ việc sử dụng hoặc phụ thuộc vào thông tin đó. Tất cả các quyết định giao dịch phải luôn dựa trên phán quyết độc lập của bạn.
Nội dung tài liệu này chỉ được cung cấp mang tính thông tin chung và là tài liệu đào tạo. Bất kỳ ý kiến, phân tích, giá cả hoặc nội dung khác không được xem là tư vấn đầu tư hoặc khuyến nghị được hiểu theo luật pháp của Belize.
Hiệu suất trong quá khứ không nhất thiết chỉ ra kết quả trong tương lai và bất kỳ khách hàng quyết định dựa trên thông tin này đều hoàn toàn tự chịu trách nhiệm. XTB sẽ không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào, bao gồm nhưng không giới hạn, bất kỳ tổn thất lợi nhuận nào, có thể phát sinh trực tiếp hoặc gián tiếp từ việc sử dụng hoặc phụ thuộc vào thông tin đó. Tất cả các quyết định giao dịch phải luôn dựa trên phán quyết độc lập của bạn.
